احساس ارزشمندی چیست؟روش های بهبود احساس ارزشمندی را بشناسید

احساس ارزشمندی چیست؟

احساس ذهنی کلی فرد از ارزشمندی خویشتن و یا نحوه ی نگرش و قضاوت خویشتن.احساس ارزشمندی با خود شیفتگی متفاوت است ؛ در تعریف خودشیفتگی، عشق افراطی به خود بر این عقیده که فرد احساس میکند در جهان فقط خود او ، فرد  استثنایی می باشد !در احساس ارزشمندی به این سوال که ؛ آیا ما خودمان را فرد با ارزشی میدانیم؟! تمرکز دارد.
اما در خود شیفتگی به این پرسش، که آیا ما با ارزش تر از دیگران هستیم، متمرکز است .
خودشیفتگی از جنس تکبر و خودبینی است.بسیاری از مردم در تشخیص احساس ارزشمندی و کارآمدی خود دچار مشکل می شوند.
احساس ارزشمندی با احساس کارآمدی متفاوت است.
احساس کارآمدی یعنی باوردارید ، میتوانید کار خاصی را انجام دهید یا به هدف خاصی برسید.
احساس کار آمدی به احساس ارزشمندی کمک میکند ؛ به این شکل که با شکست های زندگی مقابله کنیم و در شرایط دشوار زندگی انعطاف پذیر باشیم.

علائم کمبود احساس ارزشمندی ؛

1. فکر میکنید دیگران بیشتر از شما صلاحیت و شایستگی دارند.
2. نسبت به انتقاد، حساسیت دارید.
3. از اشتباه کردن اجتناب میکنید.
4. اجتناب از مسائل جدید زندگی
5. بیشتر به شکست ها فکر میکنید تا موفقیت ها.
6.  از این نگرانید که دیگران با شخصیت واقعی شما آشنا شوند و دیگر به شما علاقه ای نداشته باشند.
7. احساس بی ارزشی میکنید.
8. به شدت میخواهید نگاهی که به خود دارید را عوض کنید.
9. درکنار افراد موفق احساس ناراحتی میکنید.
 

در پاسخ گویی به سوال های بالا هرچه قدر جملات بیشتری در مورد شما صدق کند، احساس ارزشمندی کمتری دارید. احساس ارزشمندی مطلوب به این نکته توجه دارد که خود را همان طور که هستید با تمام ویژگی های مثبت و منفی بپذیرید. اما زمانی که احساس ارزشمندی پایینی دارید ، خود را قبول ندارید و میخواهید جای فرد دیگری باشید. زمانی که احساس ارزشمندی پایینی داشته باشید ، به سراغ شکوفاسازی توانمندی خود نمی روید. احساس کارآمدی و احساس کافی بودن کمی را تجربه میکنید.

احساس ارزشمندی پایین تمام زندگی را تحت شعاع قرار می دهد؛

1. روی روابط تأثیر منفی میگذارد
2. دیدگاه منفی نسبت به دنیا دارید
3. طاقت تحمل دشواری های زندگی را ندارید
4. موجب ایجاد مشکلات جسمانی مثل سردرد مزمن، درد مفاصل و مشکلات روانشناختی مثل افسردگی و اضطراب ،می شود.
 

سوالی که مطرح می شود این است ؛

چه چیز هایی باعث میشود من احساس ارزشمندی پایینی داشته باشم؟

1. تربیت و پرورش:

     اولین تجربه های ما در خانواده، مدرسه و اجتماع( محیط های اولیه ی شکل گیری شخصیت ) شکل میگیرد و پاسخ به این سوال که من چه کسی هستم؟! چه قدر ارزش و اعتبار دارم؟!  بستگی به تجربه های فرد در این محیط ها دارد.
مثلا دوره ی کودکی ای که همراه است با انتقاد/طرد/توهین، در کنار شکست های پی در پی در رسیدن به اهداف غیر منطقی و غیر واقع بینانه منجر به تضعیف و رشد نکردن احساس ارشمندی میشود.

2. نشخوار افکاربیهوده و ناکارآمد:

همچنین نشخوار افکار بیهوده و ناکارآمد و فکر اینکه من ناتوان و بی صلاحیت هستم باعث میشود خودمان را با دیگران مقایسه کنیم و دیگران را موفق تر و شایسته تر بدانیم

3. واکنش به افکار بیهوده:

کارذهن تولید فکر است اما واکنش ما به این فکر مهمتر از خود فکر می باشد. واکنش ما به افکار بیهوده بر اساس سبک هایی است که در دوران کودکی یاد گرفتیم.
 این سوال را از خودمان بپرسیم ؛ که آیا این فکر ما را به کاری وادار میکند که زندگی ارزشمند تر و مؤثرتری داشته  باشیم؟
 ما غالباً تلاش می کنیم بدون توجه به نحوه تربیت مان و بدون شناسایی هجوم افکار بیهوده به جلو حرکت کنیم.

برای افزایش احساس ارزشمندی دو گام اساسی لازم است:

 1.شناسایی چیزهای با ارزش و با اهمیت در زندگی
 2. تدوین برنامه و طرحی عملی برای دستیابی به اهداف مناسب  

چگونه میتوانیم احساس ارزشمندی بهتری داشته باشیم؟

  1. یاد بگیریم همان طور که هستیم خود را بپذیریم.
 2.  برای خود اهدافی در نظر بگیریم و برای دستیابی به آنها برنامه ریزی و تلاش کنیم.
 ۳.  رویارویی با موانع در بین راه
 4.دستیابی به نگرش و طرز فکر متفاوت با طرز فکر  فعلیمان.

مرحله اول بهبود احساس ارزشمندی:

پذیرش خویشتن :

 به ندرت پیش می آید مردم بدون در نظر گرفتن اموال یا دارایی‌های خود و کارهایی که انجام میدهند درباره ارزشمند بودن خود صحبت کنند در حالی که برای داشتن احساس خوب نسبت به خود احتیاج نیست اموال و دارایی ها یا کارهایی که انجام میدهید را ارزش گذاری کنید  بلکه یکی از راه ها، احترام گذاشتن به وجود خودتان است . ارزش و احترام خود را به داشته ها و کاری که انجام می دهید وابسته نکنید بلکه به وجود انسانی خود احترام بگذارید و خود را به خاطر گوهر انسان بودن ارزشمند و شریف بدانید.برای پذیرش خویشتن به خود برچسب نزنید . به این منظور آن چه که هستید و آنچه که انجام می دهید را از هم جدا کنید.

مرحله ی دوم بهبود احساس ارزشمندی:

مشخص کردن اهداف

برای تقویت احساس ارزشمندی مشخص کردن اهداف خیلی اهمیت دارد برای زندگی تان چه چیزی می خواهید
 یکی از سوال های مهمی که هر یک از ما میتوانیم از خودمان بپرسیم  این است که اگر در آخرین روز زندگی خود باشیم در لحظه ی مرگ ،چه موقعیت ها  ؟! چه داشته هایی ؟! چه انسانهایی ؟! را اگر داشته باشیم از تمام شدن عمر خود راضی هستیم.
 افرادی که احساس ارزشمندی پایینی دارند اغلب خواسته های مهم خود را در نظر نمی گیرند و آنها را بی اهمیت جلوه می دهد.آنها تمام اهداف خود را دست کم میگیرند و آن را جدی نمی‌گیرند. داشتن هدف و خواسته های مشخص در زندگی برای احساس ارزشمندی بسیار مهم است.
 قسمت مهمی از هویت ما را خواسته هایمان تعیین میکند یعنی اهداف و برنامه ها و اقدامات عملی که برای رسیدن به آن انجام می دهیم.
 لحظه ای فکر کنید واقعا دوست دارید در زندگی چه کار مهمی انجام دهید در این مرحله به امکان پذیر نبودن خواسته هایتان فکر نکنید در اینجا منظور بارش فکری درباره خواسته های تان بدون در نظر گرفتن موانع دستیابی به آنهاست.برای مولفه های مختلف زندگی خود مثل شغل، تحصیلات ، سلامت، رابطه ، رشد شخصی ، معنویت خانواده،  دوستان و روابط اجتماعی اهداف و خواسته های شما چه می باشد ؟! اولویت شما یعنی میزان اهمیت هر کدام از آنها به ترتیب کدام است آیا این اهداف و خواسته های شما قابل دست یابی می باشد؟!
بزرگ و بلند فکر کنید...کوچک و قابل اندازه گیری گام بردارید...

مرحله ی سوم بهبود احساس ارزشمندی:

مواجهه با موانع و مشکلات

برای رشد احساس ارزشمندی خود  چگونگی مواجهه با موانع و مشکلات بسیار مهم است.
تعیین اهداف یک چیز است رسیدن به آن بحث دیگری.
 مشکلات مانع پیشرفت نمی شوند بلکه معماهایی هستند که با تفکر مسئولانه و مؤثر
می توان آنها را حل کرد.
 مهمترین عنصری که در مقابله با هر مشکلی به کار می آید، اندیشیدن و تفکر درباره آن است؛ مثلاً با خود بگوییم من قبل از این مشکل از پس چه مشکلات دیگری برآمده ام.
 یکی دیگر از راه های مقابله با مشکلات به جای نشخوار بیهوده ،  استفاده از روش نظام دار پنج مرحله ای می باشد:
 

بخش اول

تعریف مشکل است

• علت مشکل را از معلولان جدا کنید

• یک تعریف روشن و شفاف بنویسید

• مسئولیت مشکل خود را بپذیرید

• هر زمان فقط به یک مشکل بپردازید

بخش دوم

بارش فکری و تجسم راه‌حل‌های متفاوت است گزینه های مختلف شما کدام است؟

بخش سوم

انتخاب بهترین راه حل می باشد، درباره مزایا و معایب راه حل فکر کنید و در نهایت یک راه حل را انتخاب کنید

بخش چهارم

اقدام عملی در مورد راه حل انتخاب شده.
 از خودتان بپرسید چطور بهترین راه حل را عملی کنید و چطور آن را انجام دهید.

بخش پنجم

 ارزیابی می باشد از خودتان بپرسید آیا مشکل من حل شد؟! برای موفقیت هایتان خود را تشویق کنید و اگر میزان تغییر راضی کننده نبود به بخش دوم برید و راه حل بعدی را انتخاب کنید.
به هنگام مواجهه با مشکلات به جای ناامیدی یا خشم و عصبانیت ابتدا باید مشکل و مانع را تعریف کنید، سپس علت مشکل را از معلول آن جدا کنید  و بعد به روشنی نتیجه گیری کنید مشکل پیش رو مسئله ی خودمان است و نکته مهم تر از آن ، این است که هر زمان فقط به یک مشکل بپردازیم.

مرحله چهارم بهبود احساس ارزشمندی:

 دستیابی به نگرش و طرز فکر متفاوت نسبت به  نگرش و طرز فکر فعلی خودمان.
توجه داشته باشید که احساس ارزشمندی چگونگی نگرش ما و قضاوت ما و ارزیابی ما نسبت به خود است.
 اگر احساس ارزشمندی  شما ضعیف است آنگاه باید در نگرش و ارزیابی خود تغییری به وجود آورید.  باید دامی را که در آن گرفتار شده اید شناسایی کنید. جستجو برای یافتن دام هایی که در آن گرفتار شده اید آسان نیست.
 برای همین متخصصین روانشناس به این منظور به شما می توانند کمک کنند.
 هرگاه خللی در احساس ارزشمندی ما پدید می آید میتوانیم از خودمان بپرسیم در فرایند تفکر من چه تفسیر اشتباهی رخ داده است؟

بنابراین دو اقدام اساسی به ما کمک می کند  تا افکار خود را تغییر دهی

 ۱. گام های فکری خود را شناسایی کنیم..

 ۲. افکار سودمند و کارآمد را جایگزین افکار غیر سودمند و ناکارآمد کنیم .

متخصصین روانشناس درباره علت پایین آمدن احساس ارزشمندی تحقیق کردند و به این نتیجه رسیدند که پیدا کردن دام های فکری رایج از پیدا کردن افکار کارآمد ساده تر است.
 نکته مهم آن است که قرار نیست با افکار ناکارآمد مبارزه داشته باشیم.
  بلکه هدف ما این است که افکار ناکارآمد و دام های ذهنی را بشناسیم و با آنها همراهی نکنیم.
 دام های فکری در کاهش احساس ارزشمندی ما نقش بارزی دارند.

دام فکری

۱. قانون مورفی

 افرادی که احساس ارزشمندی پایینی دارند عادت دارند خود را  دلیل رخداد های ناخوشایند زندگی بدانند اما وقتی اتفاق های خوب در زندگی شان می افتد رو به عوامل بیرون و خارج از کنترل نسبت دهند.

۲. انتظارات زیاد و بیش از حد از خود

انتظارات ما از خودمان باید مطابق با واقعیت، توانمندی وامکانات ما باشد. داشتن توقعات و انتظارات غیرمنطقی یکی از عوامل مهم کاهش احساس ارزشمندی است.

۳. مقایسه خود با دیگران

افرادی که احساس ارزشمندی پایینی دارند دائماً خود را با دیگران مثل خانواده ، دوستان و همکاران و حتی غریبه ها مقایسه میکند همه ما متغیرهای متفاوت زیادی در زندگی مان تاثیر گذار است و هیچکدام از ما شرایط و ویژگی های یکسانی نداریم بنابراین مقایسه خود با دیگران برای ما مؤثر نیست و مفید نخواهد بود.

نکته مهم:

این است که ما با یکدیگر تفاوت داریم اما نسبت به یکدیگر مهمتر یا بهتر نیستیم.
درپایان هدف از این مقاله شناسایی احساس ارزشمندی پایین، علت پایین بودن احساس ارزشمندی،
تاثیر احساس ارزشمندی پایین در زندگی و بهبود احساس ارزشمندی طی چهار مرحل خدمت شما خوانندگان گرامی مطرح شد.