اگر دختران جوان برای یک هفته از استفاده از رسانه‌های اجتماعی خودداری کنند، اعتماد به نفس و احساس خود راجع به ظاهر و بدن خود را بهبود می‌دهد.

یک مطالعه جدید کشف کرده است که وقتی دختران جوان برای مدت یک هفته از شبکه‎‌های اجتماعی دوری میکنند، اعتماد به نفس و نگاهشان به ظاهر و اندامشان بهبود می‌یابد. این بهبودی خصوصاً در میان کسانی که نسبت به استانداردهای زیبایی بدنی خود حساسیت زیادی دارند، بیشتر مشهود است. این تحقیق، که نتایج آن در مجله‌ی Body Image منتشر شده است، نخستین بررسی تخصصی‌ای است که به ارزیابی تأثیرات قطع استفاده از رسانه‌های اجتماعی بر دیدگاه فرد نسبت به ظاهر خود پرداخته است.

رسانه‌های اجتماعی حالا جزئی جدانشدنی از زندگی روزانه ما شده‌اند، مخصوصاً برای دختران جوان 18 تا 29 ساله که بیشترین استفاده‌کنندگان این شبکه‌ها هستند. پلتفرم‌هایی مثل اینستاگرام، فیسبوک و تیک تاک به کاربران این امکان را میدهند که عکس‌ها و ویدیوهای خود را با دیگران به اشتراک بگذارند و این امر اغلب به مقایسه خود با دیگران منجر می شود.

تحقیقات قبلی نشان داده‌اند که استفاده از رسانه‌های اجتماعی ممکن است بر سلامت روانی تأثیر منفی داشته باشد، از جمله ایجاد دیدگاه‌های منفی نسبت به بدن و کاهش اعتماد به نفس. با اینکه رسانه‌های اجتماعی بسیار محبوب‌اند، خطراتی برای سلامت روانی ما دارند. پژوهشگران میخواهند بدانند که آیا کنار گذاشتن این شبکه‌ها میتواند به بهبود نگرش افراد نسبت به خودشان کمک کند یا خیر خصوصاً برای کسانی که بیشتر تحت تأثیر این مسائل هستند.

این مطالعه در دانشگاه یورک در تورنتو، کانادا انجام شد و شامل 66 دانشجوی زن بود که همگی در مقطع کارشناسی تحصیل میکردند. این دانشجویان، که سنشان بین 17 تا 24 سال بود، از یک کلاس روانشناسی مقدماتی برای شرکت در این تحقیق انتخاب شدند. در ابتدا، 85 دانشجوی زن علاقه‌مند به شرکت در این پروژه بودند، اما 19 نفر به دلایلی مانند عدم پایبندی به شرایط یا عدم حضور، از مطالعه کنار گذاشته شدند.

نمونه نهایی دارای تنوع زیستی زیر بود:

• 28.8% آسیای جنوبی.
• 18.2% سفیدپوستان،
• 15.2% افراد آفریقایی و گروه های دیگر.

این مطالعه شامل دو گروه بود: گروه آزمایشی که دستور کار آنها بر این اساس بود که یک هفته از رسانه های مجازی فاصله بگیرند و استراحت کنند و گروه کنترل که به استفاده معمولی خود از رسانه های اجتماعی ادامه می دادند. (شرکت کنندگان به صورت تصادفی به این دو گروه تقسیم شده بودند. )

برای محاسبه میزان استفاده افراد از این رسانه ها، هر دو گروه از یک اپلیکیشن مشابه استفاده کردند و هر دو، دو جلسه مجاازی با پژوهشگران داشتند یکی در ابتدا و دیگری در انتهای دوره.

شرکت کنندگان در ابتدای مطالعه پرسشنامه‌هایی را تکمیل کردند که به ارزیابی عزت نفس، نگرش آنها نسبت به بدن خود و علاقه‌مندیشان به داشتن اندام لاغر پرداخته بود. در بخش عزت نفس، سوالاتی درباره‌ی احساس رضایت از خود در اجتماع، ظاهر و رفتار مطرح شده بود. ارزیابی تصویر بدنی نیز با استفاده از "مقیاس وضعیت تصویر بدنی" انجام شد که میزان رضایت افراد از ظاهر خود را می‌سنجید و به ما نشان میدهد که افراد چقدر از ظاهر خود راضی هستند.

پس از اینکه شرکت‌کنندگان اولین سنجش‌ها را انجام دادند، راه‌هایی برای کمتر استفاده کردن از شبکه‌های اجتماعی یاد گرفتند، مثل خارج شدن از اپلیکیشن‌ها و تنظیم محدودیت‌های زمانی برای استفاده. محققان با بررسی مدت زمانی که شرکت‌کنندگان صرف نگاه کردن به صفحه‌ نمایش خود میکردند، تعهد آنها به دوری از شبکه‌های اجتماعی را سنجیدند. آنها بعد از یک هفته دوباره با محققان دیدار کردند تا همان سنجش‌ها را تکرار کنند و درباره‌ی تجربیاتشان صحبت کنند.

یافته‌ها نشان داد افرادی که برای یک هفته از شبکه‌های اجتماعی دوری کردند، در مقایسه با افرادی که به استفاده عادی خود ادامه دادند، به طور چشمگیری احساس بهتری نسبت به خود داشتند و اعتماد به نفس و رضایت از ظاهرشان افزایش پیدا کرد. این پیشرفت در تمام جنبه‎ها مانند عملکرد، ظاهر و اعتماد به نفس اجتماعی به وضوح دیده میشد.

دکتر جنیفر میلز، استاد دانشگاه یورک و یکی از نویسندگان این مقاله، از اهمیت داده‌ها در تحقیقات روانشناسی گفت و ابراز خوشحالی کرد. او گفت: "معمولاً در تحقیقات روانشناسی، شاهد تأثیرات بزرگی مثل این نیستیم، چون رفتار انسانی خیلی پیچیده و متنوع است." او همچنین افزود: "امیدواریم این تحقیقات به محفاظت از جوانان کمک کند و رسانه‌های اجتماعی را ترغیب کند که به کاربرانشان امکان بیشتری برای کنترل تعاملشان با این پلتفرم‌ها بدهند."

تحقیقات نشان داده‌اند که استراحت کردن و استفاده کمتر از شبکه‌های اجتماعی میتواند تأثیر مثبتی بر احساس رضایت مردم از ظاهر و بدنشان داشته باشد. این تأثیر به ویژه در افرادی که ایده‌آل بالایی برای لاغری دارند، بیشتر است. البته کسانی که کمتر به لاغری اهمیت میدهند هم احساس بهتری پیدا کرده‌اند، اما بیشترین تغییرات را افرادی تجربه کردند که لاغری را بسیار مهم میدانند.

دکتر میلز اظهار دارد که افراد به طور طبیعی نگرش ها و احساسات مختلفی نسبت به بدن خود دارند. ما این تفاوت‌ها را در تحلیل های آماری خود در نظر گرفتیم. با این حال، تنها پس از یک هفته، تغییرات معناداری در میان گروه‌ها مشاهده شد.

گرچه نتایج این تحقیق امیدوارکننده هستند، اما باید توجه داشت که مطالعه محدودیت‌هایی دارد. یک هفته وقفه در استفاده از شبکه‌های اجتماعی زمان کوتاهی است و ما هنوز نمیدانیم که اثرات بلندمدت آن چگونه خواهد بود. تحقیقات آینده باید به بررسی تأثیرات وقفه‌های طولانیتر یا تکراری و همچنین ارزیابی‌های بعدی برای درک ماندگاری این فواید بپردازند.

در این مطالعه، گروهی از زنان جوان تصمیم گرفتند موقتاً استفاده از شبکه‌های اجتماعی را قطع کنند. با این حال، نتایج ممکن است نتواند نظرات همه افراد در جامعه را منعکس کند. تحقیقات آینده باید با در نظر گرفتن گروه‌های متنوع‌تری از افراد با توجه به جنسیت، سن و انگیزه‌های مختلف برای استفاده کمتر از رسانه‌های اجتماعی انجام شود. علاوه بر این، مطالعات بعدی باید بررسی کنند که چگونه دوری از شبکه‌های اجتماعی میتواند به بهبود دیدگاه افراد نسبت به ظاهرشان و اعتماد به نفسشان کمک کند.

این مطالعه نشان میدهد که یک روش ساده و بدون هزینه، یعنی وقفه در استفاده از شبکه‌های اجتماعی، میتواند به بهبود سلامت روانی زنان جوان کمک کند. تحقیق تأکید دارد که رسانه‌های اجتماعی نقش مهمی در ایجاد احساس خودارزشی و دیدگاه ما نسبت به بدنمان دارند و پیشنهاد میکند که دوری موقت از این رسانه‌ها میتواند به متوقف کردن چرخه‌ی مقایسه‌های منفی اجتماعی و نارضایتی از ظاهر کمک کند.

نتایج این مطالعه تأکید میکنند که رسانه‌های اجتماعی، در حالی که ابزارهای قدرتمندی برای ارتباط هستند، میتوانند تأثیرات منفی نیز بر سلامت روانی ما داشته باشند. دوری موقت از این پلتفرم‌ها، به ویژه برای کسانی که به استانداردهای زیبایی بدنی حساس هستند، میتواند به عنوان یک راهکار ساده و بدون هزینه برای بهبود اعتماد به نفس و رضایت از ظاهر مورد استفاده قرار گیرد. با این حال، لازم است تحقیقات بیشتری برای فهم بهتر اثرات بلندمدت و تعمیم‌پذیری این یافته‌ها به جمعیت‌های متنوع‌تر انجام شود. این مطالعه گامی مهم در درک چگونگی تأثیر رسانه‌های اجتماعی بر نسل جوان است و امیدواریم که به ایجاد تغییرات مثبت در نحوه استفاده ما از این ابزارها کمک کند.