مقالات طرحواره‌ها و طرحواره درمانی

طرحواره های زندگی الگوهایی است که از کودکی شروع می‌شود و آثار آن‌ها در تمام زندگی تأثیر خود را دارد. رفتارهایی که خانواده‌ها با کودکان خود می‌کنند، آغازگر این الگوهاست؛ شاید طرد شویم، حمایت شویم، بیش از اندازه از ما مراقبت کنند، محروم شویم یا ما را سرزنش کنند.

افرادی که دارای تله یا طرحواره ی معیارهای سرسختانه هستند، خودشان را افرادی تلاشگر و بی‌ نقص به نمایش می‌ گذارند. باور دارند که باید برای رسیدن به معیارهای بلند پروازانه، مدام تلاش کنند. این معیارها همه درونی شده است؛ بنابراین، برای رسیدن به معیارهای خود تلاش می‌ کنند، چون « باید » این کار را انجام دهند. این کار به دلیل توجه دیگران نیست، حتی اگر کسی متوجه کار آنان نباشد، باز روند رسیدن به معیارها ادامه دارد.

به الگوهای تکرار شونده در وجود ما ، تله‌های زندگی یا طرحواره‌های شخصیتی می‌گویند. جفری یانگ ، یکی از بزرگ‌ترین طرحواره درمانگران دنیا ، می‌گوید ما در کودکی به شیوه‌های متفاوت آسیب دیده‌ایم ؛ آسیب‌هایی مثل طردشدن ، انتقاد ، سرزنش ، بدرفتاری ، بی‌توجهی ، محرومیت عاطفی و حتی مراقبت‌های بیش از حد. نکته‌ی جالب اینکه ما تمایل داریم این الگوهای نهادینه‌شده را در وجودمان حفظ کنیم ؛ چون با داشتن این الگوها  احساس امنیت می‌کنیم.

اولین احساسی که خواهید داشت تنهایی است. احساس استثنا و ناخوشایند بودن می‌کنید و خود را از دنیا طرد شده می‌دانید این دو مورد، انواع انزوای اجتماعی هستند. گاهی به شکل ترکیبی ظاهر می شوند و شما نیز ممکن است دچار هر دو حالت آنها باشید.

شکست همان باوری است که باعث می‌شود فکر کنید برای رسیدن به موفقیت به‌اندازۀ کافی شایستگی ندارید. فرد در مقایسه با همسالانش در حوزه‌های ورزشی، تحصیلی، شغلی و... اغلب احساس بی‌کفایتی می‌کند و احساس می‌کند در مقایسه با دیگران، موفقیت کمتری دارد.

در صورتی که به طور دقیق نمی دانید طرحواره چیست ، مقاله طرحواره را مطالعه کنید.

احساس اجبار به واگذاری افراطی کنترل خود در برابر دیگران؛ این کار معمولاً برای اجتناب از خشم، محرومیت یا انتقام صورت می‌گیرد. این طرح‌واره به دو صورت بروز می‌یابد: یکی اطاعت از نیاز‌ها که تمایلات و آرزو‌های خود را پس می‌زنید و از توقعات دیگران اطاعت می‌کنید؛ دیگری، اطاعت از هیجان‌ها که به علت ترس و انتقام‌گیری از دیگران، احساسات خود به‌ویژه خشم را پس می‌زنید.

طبیعی است که هیچ فردی طرد شدن را دوست ندارد ولی برخی افراد حساسیت و ترس بیشتری نسبت به طرد شدن دارند. این نوع حساسیت ها تاثیرات مخربی بر زندگی این افراد می گذارند. اما خوشبختانه نتایج محققان حاکی بر این است که راهکارهای متفاوتی برای شناخت و رفع این نوع حساسیت ها وجود دارد که در ادامه به آن می پردازیم.

افراد درگیر در تله یا  طرحواره بی اعتمادی فکر می‌ کنند دیگران قصد دارند به طریقی به آنها آسیب بزنند یا از آنها استفاده کنند و فکر می‌ کنند دیگران به آنها خیانت می‌ کنند، دروغ می‌ گویند، مسخره می‌ کنند یا می‌ خواهند آسیب جسمانی بزنند. معمولاً پشت دیوار بد گمانی هستند و اجازه نمی‌ دهند دیگران بیش از اندازه به آنها نزدیک شوند، تمایلی به روابط صمیمی ندارند و افکار و احساسات خود را معمولاً با دیگران مطرح نمی‌ کنند. شاخصۀ مهم آنها بدرفتاری و قربانی‌ شدن است.

افرادی که گرفتار تله یا طرحواره ی وابستگی هستند، در زندگی بسیار درمانده‌اند و خود را در برابر مشکلات بی‌کفایت می‌بینند. آن‌ها نمی‌توانند کارهای جدیدشان را به‌تنهایی انجام دهند و فکر می‌کنند به مشورت دیگران نیاز دارند تا به آن‌ها بگویند چه کار باید کنند.

آیا زندگی شما پر از بدبیاری‌هایی است که به شکل عجیبی شبیه همدیگر هستند؟ آیا در روابطتان مرتب به سمت آدم‌هایی کشیده می‌شوید که به شیوه‌ای تکراری به شما صدمه می‌زنند و آزارتان می‌دهند؟ آیا هر بار تصمیم می‌گیرید زندگی‌تان را تغییر بدهید اتفاقات مشخصی می‌افتد که شما را از هدفتان ناامید می‌کند؟ شاید انقدر به این تصادف‌های منفی عادت کرده باشید که هیچ وقت به معنای عجیبشان فکر نکنید یا شاید همه چیز را همین‌طور که هست پذیرفته باشید و از بخت ناسازگار و گردش تقدیر بدانید و از خود بپرسید که آیا برای مشکل من راه‌حلی وجود ندارد؟ خوشبختانه علم روانشناسی با استفاده از روش طرحواره درمانی مشکل شما را حل خواهد کرد.