چطور ترس از مدرسه در کودکان را کم کنیم؟

یکی از ترس های خاص کودکان، فوبیا ترس از مدرسه است که این موضوع تا حدی طبیعی است. زیرا کودک هیچ تصوری از محیط جدید ندارد و رفتن به مدرسه به منزله جدایی از مادر و وارد شدن به محیط جدیدی است. این نوع ترس اکثرا در روزهای اول ورود به مدرسه یا مهد کودک اتفاق می افتد و معمولا تا چند روز بعد از بین می رود. اما زمانی این مشکل جدی می شود که کودک به شدت در مقابل رفتن به مدرسه مقاومت می کند و این مشکل می تواند تا ماه ها ادامه پیدا کند که حتما باید با تکنیک هایی به کودک کمک کرد تا ترس از رفتن به مدرسه در او از بین برود.

از نظر بیشتر روانشناسان عبارت ترس از مدرسه در دانش آموزان عبارتی غلط است. زیرا معمولا کودک از مدرسه ترسی ندارد. بلکه به دلایلی خاص از رفتن به مدرسه امتناع می کند. به همین دلیل اصطلاح "امتناع از رفتن به مدرسه" اصطلاح بهتر و دقیق تری است. برخی از کودکان از رفتن به مدرسه خودداری می کنند و در منزل می مانند و به اصرار پدر و مادر هم توجهی نمی کنند. اصرار و پافشاری والدین باعث پیدایش اختلالات جسمانی مانند بی قراری، دل درد، حالت تهوع، سر گیجه، سر درد و ضعف در کودکان می شود که معمولا فقط در اول صبح مشاهده می شود. بنابراین حتما باید علل این اختلال ترس از مدرسه را شناخت و برای درمان آن اقدام کرد.

علت ترس از مدرسه در دانش آموزان

یکی از دلایل امتناع از رفتن به مدرسه ممکن است ناشی از عدم هماهنگی کودک با محیط مدرسه، آموزگار و یا همکلاسی ها باشد. طبق مطالعات انجام شده در بیشتر موارد علت این مسئله مربوط به خود مدرسه نبوده، بلکه نگرانی و اضطراب ناشی از جدا شدن از مادر و تنها ماندن باعث ایجاد چنین ترسی شده و به همین خاطر کودک احساس عدم امنیت می کند. این کودکان اکثرا باهوش و خجالتی بوده و قبل از مدرسه رفتن کمتر از مادرشان جدا شده اند و همیشه وابستگی شدیدی بین مادر و کودک وجود داشته است. از طرف دیگر ممکن است مادر به علت وسواس و حمایت بیش از حد از فرزند خود باعث شود این وابستگی تشدید شود که اختلال ترس از مدرسه را تقویت می کند.

آیا احساس بی ارزش بودن می کنید؟
راه های افزایش عزت نفس در دانش آموزان به شما برای شناخت ارزش هاتون کمک می کنه.

علت اصلی ترس از رفتن به مدرسه در کودکانی که برای بار اول می خواهند به مدرسه بروند را باید در محیط خانه بررسی کرد. گاهی امتناع از رفتن به مدرسه به علت بیماری مادر یا پدر است و کودک می ترسد که در نبود او، یکی از والدین بمیرد یا اینکه اوضاع خانه آشفته است و کودک نگران است، مادر خانه را ترک کند. نبود عواطف مادری و تغییر در رفتار مادر و تصورات کودک مبنی بر اینکه مادر دیگر او را دوست ندارد، ممکن است از عوامل امتناع از رفتن به مدرسه باشد. مثلا مادری که دائم کودک خود را تهدید می کند که اگر درس نخوانی یا من را اذیت کنی خانه را ترک می کنم؛ یا مثلا مادرانی که تهدید به خودکشی می کنند یا جملاتی که خیلی راحت توسط والدین به کار برده می شود و کودک آن ها را جدی تصور می کند و باور می کند که شاید یک روز مادرش خودش را از دست کارهای او از پنجره به بیرون بیاندازد و یا او را ترک کند. همه این ها می توانند از علت های ترس از مدرسه در کودکان باشند.

عوامل تاثیر گذار بر مدرسه هراسی دانش آموزان

برای دانش آموزانی که هنوز بعد از گذشت چند سال مشکل ترس از مدرسه دارند، باید عوامل داخل مدرسه را هم بررسی کرد، اگر کودک تنها به مدرسه می رود، شاید در مسیر رفت و آمد مشکلی دارد که در این موارد می توانید به کمک مشاور مشکل کودک را حل کنید. ممکن است که مشکل از خجالت و کمرویی دانش آموز باشد. شاید مشکل مربوط به روابط با همکلاسی ها و سایر دانش آموزان باشد. مثلا کودکی که بچه های دیگر را مسخره می کند و یا کتک می زند. معمولا در بین دانش آموزان پسر این موارد شایع است که بچه های قلدرتر که جثه بزرگی دارند دانش آموزی ضعیف تر و یا کوچک تر را مسخره می کنند و این موضوع می تواند باعث ایجاد ترس از مدرسه در برخی دانش آموزان شود و یکی از علت های فرار بچه ها از مدرسه است. برخی از والدین در این شرایط گاهی مدرسه کودک را عوض می کنند. اما این موضوع مشکلی را حل نمی کند. زیرا محیط جدید نیز می تواند همان مشکلات را برای کودک شما به وجود بیاورد. مشکل کودک باید از طریق آموزش روش جرأت ورزی یا روش حل مشکل حل شود. برای آگاهی از این دو روش می توانید مقالاتی را که در گروه روانشناسی موسسه آموزشی بارسا تهیه شده مطالعه کنید. در غیر این صورت این مشکل همیشه و در محیط های دیگر نیز برای کودک وجود دارد و سلامت روانی کودک را مورد تهدید قرار می دهد.

درمان ترس از مدرسه در دانش آموزان

برای حل مشکل کودک ابتدا باید علت ترس کودک را پیدا کرد. بعد از شناسایی علت ترس و برطرف کردن آن در محیط خانه، می توان ابتدا مادر به همراه کودک به مدرسه برود و در محیطی مثل حیاط مدرسه جایی که کودک بتواند او را ببیند منتظر بماند. این روند می تواند تا چند روز ادامه پیدا کند و بعد ساعات حضور مادر کمتر شود تا کودک به محیط مدرسه عادت کند. در این مدت سعی کنید از تنبیه و تحقیر کودک خودداری کنید و موضوع را خیلی بزرگ جلوه ندهید. از اطرافیان نیز بخواهید که کودک را سرزنش و مسخره نکنند؛ چرا که این مسئله سلامت روانی کودک را در خطر می اندازد. سعی کنید بعد از ساعات مدرسه توجه لازم را به کودک خود داشته باشید با تشویق و هدیه دادن به کودک به او این اطمینان را بدهید که هر روز به موقع دنبال او خواهید رفت و در نبود او هیچ اتفاق بدی برای شما نخواهد افتاد. می توانید با کودک خود درباره خاطرات مدرسه رفتن خودتان صحبت کنید. او را از مدرسه و قوانین سختگیرانه نترسانید. هیچگاه فرزندان را با یکدیگر مقایسه نکنید. زیرا رفتارهای هر کودک منحصر به فرد است. اگر کودک شما ترس از مدرسه دارد، هرگز او را سرزنش و تنبیه نکنید و یا با بقیه دانش آموزان مقایسه نکنید. سرزنش و تنبیه اثری ندارد و برعکس، می تواند اضطراب کودک را بیشتر کند.

آیا از تفاوت اضطراب و استرس و ترس آگاه هستید؟

کاهش اضطراب کودکان قبل از رسیدن به سن مدرسه 

قبل از فرا رسیدن زمان مدرسه رفتن کودک، می توانید فرزند خود را در محیط های اجتماعی مانند مهد کودک یا پیش دبستان، کانون های پرورش فکری و یا خانه بازی ثبت نام نمایید تا کودک هم با محیطی غیر از خانه و هم افرادی غیر از خانواده اش آشنا شود و عادت کند که ساعاتی به دور از مادرش در بیرون از خانه باشد. این راه حل برای از بین بردن ترس کودکان درونگرا و گوشه گیر بسیار موثر است و مهارت های ارتباطی آن ها را تقویت می کند. ابتدا والدین می توانند از مدت زمان کم برای شروع رفتن به خانه بازی یا مهد کودک استفاده کنند. مثلا از نیم ساعت شروع کنند و بعد این زمان را طولانی تر کنند. زمانی که می خواهند کودک را به مهد ببرند، برایش توضیح دهند که خیلی زود به دنبالشان می آیند تا کودک دچار اضطراب نشود. تمامی این موارد باعث کاهش ترس از مدرسه دانش آموزان کلاس اول خواهد شد و در ادامه مشکلی برای دانش آموزان ایجاد نخواهد کرد.

آیا می دانستید در بررسی های به عمل آمده درباره موضوع ترس از مدرسه 80 درصد موارد مربوط به محیط خانه و 20 درصد مربوط به محیط مدرسه بوده است؟

سخن پایانی:

مطالب این مقاله برگرفته از کتاب روانشناسی کودکان و نوجوانان استثنایی نوشته دکتر بهروز میلانی فر بود. در صورت تمایل نظرات و سوالات خود را درباره علل ترس از مدرسه و راه های درمان آن با ما در میان بگذارید تا در اولین فرصت مشاورین ما پاسخگوی شما باشند. اگر هم فکر می کنید این مقاله می تواند مشکل کسی را برطرف کند و کسی را راهنمایی کند، صبر نکنید و این مقاله را برای او بفرستید. امیدواریم که با مطالب این مقاله توانسته باشیم شما را در کنترل ترس کودکتان از مدرسه یاری کنیم.

سوالات متداول

روش های درمان ترس در دانش آموزان

چگونه ترس دانش آموزان را کم کنیم

دلایل ترس نوجوانان از مدرسه

برای رزرو و ثبت نام جلسات مشاوره تحصیلی بارسا
( مشاوره تحصیلی تلفنی و حضوری ) با شماره ۲۲۶۷۷۹۱۷-۰۲۱ تماس بگیرید
یا عدد ۶۶ را به سامانه ۳۰۰۰۹۰۹۰۳۰ ارسال کنید.