سپیده 31 ساله با ظاهر موقر و آراسته اما مضطرب و هراسان وارد اتاق مشاوره میشود. ابتدا به نظر میرسد که برای شروع صحبت تردید دارد ولی با احساس اطمینانی که سعی نمودیم در او ایجاد کنیم بالاخره لب به سخن میگشاید. حدود 3 سال از ازدواج من با افشین میگذرد. هر دو تحصیل کردهایم و سعی کردیم از ابتدا، ازدواجمان را بر پایه صداقت ، عشق و شناخت کامل بنا کنیم. اوضاع تا 6 ماه پیش خیلی خوب و ایده آل بود تا اینکه مشکل رابطه زناشویی ما عمیقتر و ترسناکتر شد. اوایل اهمیتی نمیدادم و فکر میکردم که افشین برای جذاب کردن و یکنواخت نشدن رابطهمان دست به چنین کاری زده است ولی الآن که 6 ماه است این داستان ادامه دار شده، واقعا مستأصل و درمانده شدهام و نمیدانم چهکار باید کنم!
در جوامع امروز اختلالات جنسی و آمار طلاقهای ناشی از آن روز به روز در حال افزایش است. در مقالهی امروز تصمیم داریم تا شما را با تعدادی از این اختلالات جنسی و همین طور انحرافات جنسی که کمتر در مورد آن صحبت شده، آشنا کنیم زیرا امروزه آگاهی از اختلالات جنسی برای همه واجب و مهم است، پس با ادامهی مقاله با ما همراه شوید.
در ادامه از سپیده خواستم ضمن حفظ آرامش اتفاقات اخیری که در رابطه جنسی تجربه کرده است و الآن به خاطر آن اینجاست را برای من تعریف کند. مسائلی که سپیده را آزار داده بود در واقع خیالپردازیهای جنسی انحرافگونه و افراطی افشین در طول رابطه جنسی بود، مثل تصویرسازی سکس گروهی و رابطه برقرار کردن با دو نفر از دوستان نزدیک سپیده همچنین خشونتهای کلامی، حرفهای رکیک هنگام رابطه زناشویی و از همه مهمتر هرزه گویی تلفنی (در مواقعی که آن دو به واسطه شیفتی بودن شغل افشین از هم دور بودند).
آگاهی از اختلالات جنسی :
مورد سپیده یک مورد خاص و بی سابقه نیست. کافی است یک روز وقت خود را در یک دادگاه خانواده سپری کنیم تا متوجه شویم که تعداد آمار طلاقهایی که به واسطه انحراف یا اختلالات جنسی طرفین یا هر دو شخص ایجاد میشود، هر روز بالاتر میرود. عدم داشتن بینش نسبت به وجود بیماری و اختلالات جنسی، سطحی دانستن یا ایجاد تنوع در رابطه زناشویی پنداشتن این اتفاقات یا ترس و خجالت از مطرح کردن تمایلات انحرافی و اختلالات جنسی به این مسئله دامن میزنند. شناخت و آگاهی از ماهیت پارافیلیا و انواع آن نه تنها برای زوجین، بلکه برای والدینی که نگران سلامت فرزندشان هستند نیز ضروری است. امروزه، توجه به این موضوع اهمیت بیشتری پیدا کرده است زیرا در جوامع امروزی، کودکان، هرروز بیشتر از قبل در معرض تجاوزات جنسی و آموزشهای غلط جنسی هستند.
انواع اختلالات جنسی چه هستند؟
اختلالات جنسی شامل سه دسته اصلی میباشند:
انحرافات جنسی (پارافیلیا)
اختلال عملکرد جنسی
اختلال هویت جنسی
الف) پارافیلیا یا انحرافات جنسی :
کلمهی پارافیلیا (paraphilia) برگرفته از دو واژهی یونانی به معنای "درکنار" و"عشق" آمده است. پارافیلیا خیالپردازیهای جنسی غیرعادی، میل شدید یا رفتارهای جنسی را شامل میشود که معمولا حالت تکراری دارد و از نظر جنسی تحریککننده هستند. اختلالات جنسی، احساسات و رفتارهای جنسی هستند که ممکن است شریک جنسی غیر انسان باشد و گاهی با درد کشیدن یکی از شرکای جنسی یا هر دو، همراه است. در همهی موارد پارافیلیا عوامل روانشناختی، رفتار فیزیکی را تحت تاثیر قرار میدهند. پارافیلیا زمانی جنبه آسیب شناسی پیدا میکند که همیشگی وهمچنین آسیبرسان باشند. نشانههای شخصی آسیبشناسی پارافیلیا، درد، رنج و از دست دادن احساس سلامت است و معیارهای اجتماعی ممکن است به صورت زیانآور بودن برای دیگران یا تهدید سلامت و تندرستی دیگران باشد.
انواع پارافیلیا یا انحراف جنسی :
در ادامه شایعترین انواع پارافیلیا جنسی را بررسی خواهیم کرد:
1. هرزه گویی تلفنی یا کامپیوتری(scatologia) :
اختلالی که افشین، همسر سپیده در حال تجربه آن است. هرزه گویی تلفنی یا کامپیوتری در واقع ادای کلمات وقیحانه پشت تلفن به فردی است که ناخواسته و بیخبر شریک جنسی فرد تلفن زننده شده است. وقتی بیمار منتظر تلفن زدن است (مخاطب میتواند همسر، شریک عاطفی یا جنسی و یا حتی یک فرد غریبه باشد) دچار تنش و برانگیختگی میشود وقتی طرف مقابل در مکالمه به صحبتهای رکیک و خیالپردازیهای وی (که معمولا یک مرد است) گوش میدهد، بیمار از لحاظ جنسی برانگیخته میشود و به طور همزمان یا پس از اتمام مکامه اقدام به خودارضایی مینماید.
برخی از بیماران نیز از اینترنت و کامپیوتر استفاده میکنند و پیامهای قبیح را به صورت متنی ارسال میکنند. این کارها معمولا به صورت وسواس گونه و تکرارشونده انجام میشوند. خطر این روابط جنسی آنلاین این است که افراد بچه باز غالبا از این طریق کودکان و نوجوانان را در دام انداخته و آنها را ملاقات و مورد سواستفادهی جنسی قرار میدهند. بسیاری از این تماسهای آنلاین بعدا به ایجاد روابطی منجر میشوند که اکثر این ملاقاتها سرشار از نا امیدی و سرخوردگی هستند. زیرا خیالپردازیهای دو طرف معمولا اشتباه از آب در میآید و هیچ یک قادر نخواهند بود که توقعات ناخودآگاه دیگری را برآورده سازد. طبق آمارهای پزشکی قانونی بسیاری از این ملاقاتها در نهایت حتی میتوانند منجر به وقوع جرم و جنایت شوند.
2. آزارگری جنسی (sexual sadism) :
نام اختلال سادیسم برگرفته از نام افسر نظامی قرن هجدهم فرانسه "مارکی دوساد" است که به علت رفتارهای جنسی خشن با زنهای متعدد، بارها به زندان افتاده بود. اختلال آزارگری جنسی که یکی از انواع عجیب پارافیلیا است، این گونه است که فرد از آزار روانی یا جسمی فردی دیگر لذت جنسی میبرد و رابطههای جنسی خشنی دارد که در آن ممکن است شریک جنسی خود را مورد ضرب و شتم قرار دهد، تحقیر کند و به طور کلی باعث آزار و اذیت او شود.
3. آزار طلبی جنسی (sexual masochism) :
در قرن نوزدهم رمان نویس اتریشی "فون سافر مازوخ" داستانهایی مینوشت که شخصیتهای آن از اینکه شریکهای جنسیشان بر آنها تسلط یابند یا با آنها بد رفتاری کنند، لذت میبردند. نام اختلال مازوخیسم برگرفته از نام همین نویسنده است. افراد مبتلا به این اختلال نسبت به مورد آزار قرار گرفتن، میل جنسی دارند. آزارهایی مثل به بند کشیده شدن و کتک خوردن، تحقیر شدن، درد کشیدن، خفگی و محدودیت تنفسی باعث ایجاد یا تشدید لذت جنسی این افراد میشود. احتمالا این افراد در تجربیات کودکی متقاعد شدهاند که لذت جنسی مستلزم درد کشیدن است یا اینکه مورد سو استفاده جنسی قرار گرفتهاند. برای عدهای تسلیم شدن یا درماندگی به منزلهی یک راه گریز درمانی است. گریز از استرسهای زندگی، مسئولیت یا احساس گناه برای عدهای دیگر. تحت تسلط یک شخص قوی بودن، احتمالا باعث ایجاد احساس امنیت و حفاظت میشود. این اختلال در زنان شایعتر از مردان است.
4. یادگار خواهی (fetishism) :
در این نوع اختلال که کم آسیبترین نوع پارافیلیا محسوب میشود، فرد با اشیایی که با آنها نزدیکی داشته مثل جوراب، لباس زیر، کفش و... برانگیخته میشود. این اختلال تقریبا همیشه در مردان دیده میشود. این رفتار غالبا با احساس گناه پس از آن نیز همراه است.
5. نمایشگری جنسی (exhibitionism) :
در واقع اختلال نمایش اعضای تناسلی در مکانهای عمومی است. این اختلال در زنان نادر است. بیمار با نمایشگری اعضا تناسلی خود سعی در متعجب ساختن زنان دارد. واکنش زنان که معمولا با تعجب و اکراه همراه است موجب کسب لذت توسط وی میباشد. معمولا کسانی که احساس ناتوانی وافری از لحاظ جنسی دارند، به این اختلال دچار میشوند.
6. مالش دوستی (frotteurism) :
مالیدن اعضای تناسلی زنان، برای رسیدن به برانگیختگی و ارگاسم. معمولا در مکانهای شلوغ مثل مترو و اتوبوس انجام میشود. بیشتر مردان منفعلی که توانایی اظهار وجود ندارند، پتانسیل بیشتری برای ابتلا به این اختلال دارند.
7. بچه دوستی (pedophilia) :
این اختلال، ارتباط جنسی با اطفال زیر 13 سال است که شایعترین نابههنجاری جنسی میباشد. 95 درصد با جنس مخالف و 5 درصد با جنس موافق. معمولا این بیماران از ارتباط جنسی با بزرگسالان میترسد. 10 تا 20 درصد کودکان تا 18 سالگی مورد تعرض این افراد قرار میگیرند.
8. حیوان دوستی (zoophilia) :
اشتغال جنسی یا رابطه جنسی با حیوانات که بیشتر در نواحی روستایی شایعتر است.
9. مرده خواهی (necrophilia) :
نکروفیلیا یا مردهخواهی نام نوعی انحراف جنسی است که در آن ارضای میل جنسی با جسد مردگان حاصل میشود. این نوع انحراف وحشتناکترین نوع اختلالات جنسی محسوب میشود و معمولا به دو صورت انجام می شود.
1) به قتل رساندن افراد زنده و سپس تماس جنسی با اجساد آنها
2) دزدیدن اجساد از بیمارستانها، مرده شورخانهها و قبرستانها و برقراری جنسی با آنها.
10. نظربازی جنسی (voyeurism) :
برانگیختگی جنسی از طریق مشاهده فعالیتهای جنسی ( مثل مقاربت با افراد برهنه). این اختلال در زنان نیز رخ میدهد ولی در مردان شایعتر است. معمولا در حین نظربازی استمنا نیز انجام میشود.
از سایر انحرافهای جنسی میتوان به عضو خواهی ، مدفوع یا ادرار خواهی نیز اشاره کرد.
درمان پارافیلیا چگونه است ؟
درمان پارافیلیا به صورت ترکیبی از رواندرمانی بینشمدار، رفتار درمانی و درمان دارویی و همینطور سکستراپی میباشد. درمان در بیمارانی که بینش بیشتری در مورد بیماریشان دارند و برای درمان زودتر اقدام میکنند به نسبت سایر بیماران راحتتر اتفاق میافتد.از این رو رسانههای سلامت وظیفهی خطیری در آگاهی دادن جمعی در زمینهی سلامت و بهداشت جنسی و نیز شناخت انحرافات و اختلالات جنسی دارند.
ب) اختلال عملکرد جنسی یا بدکارکردی جنسی :
کارکرد جسمی مناسب یکی از مهمترین ابعاد کیفیت زندگی و حفظ روابط صمیمانه و رضایت بخش میباشد. بدکارکردی جنسی پدیدهای شایع در میان جوامع امروزی میباشد و در کشوری مثل ایالات متحده آمریکا بر زندگی جنسی حدودا 43 درصد از زنان و 31 درصد از مردان تاثیر میگذارد. طبق دسته بندی DSM5، بدکارکردیهای جنسی به ده اختلال تقسیم بندی میشوند که با تغییر در میل یا عملکرد جنسی مرتبط هستند : انزال دیررس، بدکارکردی نعوظ، بدکارکردی ارگاسم، بی میلی یا اختلال در برانگیختگی جنسی، اختلال درد جنسی (واژینیسموس و دیسپارونیا)، کمبود میل جنسی در مردان، انزال زودرس، بدکارکردیهای جنسی ناشی از مصرف مواد یا داروهای روانپزشکی مثل فلوکستین. شایعترین بدکارکردیهای جنسی در بین زنان که حدودا یک سوم آنها را نیزدر برمیگیرد، کاهش میل جنسی و در میان مردان اختلال نعوظ و انزال زودرس میباشد.
درمان بدکارکردی جنسی چگونه است ؟
سکسدرمانی تحلیلی، یکی از موثرترین روشهای درمان است که تلفیق سکسدرمانی ( آموزش مهارتهای رفتاری-جنسی ) با رواندرمانی پویش شناختی و تحلیلگرا میباشد.
تکنیکهای رفتاری که خود شامل دو نوع هستند :
- تمرینها و تکنیکهای خاص اختلال عملکرد
- تکنیکهای رفتاری میباشد.
ترکیب سکسدرمانی و درمان زناشویی برای زوجینی که به تکنیکهای رفتاری مقاومت نشان میدهند معمولا بهترین نتیجه را به همراه خواهد داشت.
ج) اختلال هویت جنسی (gender identity desorder) :
نشانه اصلی افراد دچار اختلال هویت جنسی ، ترجیح مداوم ایفای نقش جنس مخالف و داشتن این احساس است که بیمار با جنسیت اشتباهی به دنیا آمده است. اساساً افراد مبتلا به اختلال هویت جنسی ، نوعی ناخوشایندی جنسی از جنسیت زیست شناختی خود دارند. افراد مبتلا به اختلال هویت جنسی سعی میکنند تا رفتار و زندگیشان شبیه به جنس مخالف باشد. بیماران ترنس یا همان دگرجنس پندار، خواهان درمانهای مبتنی بر جراحی یا هورمون درمانی به منظور تغییر جنسیت زیست شناختی خود و کسب ویژگیهای آناتومیک جنس مخالف هستند. نسبت مردان به زنان در اختلال هویت جنسی 1 به 4 است. تقریبا تمام زنان مبتلا به اختلال جنسیت دارای تمایلات هم جنس گرایانه و 50 درصد دارای تمایلات دیگرخواهی جنسی، دوگانگی جنسی و یا فقدان تمایلات جنسی میباشند. میزان شیوع نارضایتی جنسی، یک نفر از هر 10000 مرد و یک نفر از هر 30000 زن میباشد.
عوامل زیست شناختی مانند اختلال هورمونی به خصوص تستسترون و پروژسترون همچنین عوامل روانی-اجتماعی مثل فقدان الگوهای مناسب نقش جنسی و تشویقهای مستقیم وغیر مستقیم مراقبین یا والدین به هنگام بروز رفتار مشابه جنس مخالف، در ایجاد اختلال هویت جنسی نقش موثر دارند.
درمان اختلال هویت جنسی چگونه است ؟
درمان افراد دچار اختلال هویت جنسی در کودکی بسیار راحتتر است و هرچه سن آنها بیشتر میشود، تمایل به درمانهای تهاجمی مثل جراحی در افراد دچار اختلال هویت جنسی بیشتر میشود. برای هر نوع درمان اختلال هویت جنسی ، اعم از هورمون درمانی یا روشهای جراحی، استفاده از رواندرمانی به صورت موازی حتما باید صورت بگیرد.