شما با بیماری روانی همسرتان نیز ازدواج کرده‌اید

منتشر شده در ۱۱ فوریه ۲۰۲۵ | بررسی‌شده توسط مارگارت فولی

بررسی تأثیر بیماری روانی همسر بر سلامت روان شریک زندگی‌اش

نکات کلیدی:

• همسران افراد مبتلا به اختلالات روانی علائم اضطراب و افسردگی را تجربه می‌کنند.
• افرادی که دچار مشکلات روانی هستند، بیشتر در معرض طلاق قرار دارند و فرزندانشان نیز در معرض خطر ابتلا به اسکیزوفرنی قرار می‌گیرند.
• افراد دارای اختلال روانی، معمولاً شریک زندگی‌ای شبیه به خودشان انتخاب می‌کنند.

طبیعی است که سلامت روان شما تحت تأثیر افرادی باشد که با آن‌ها زندگی می‌کنید. تحقیقات بر روی زوج‌های متأهل به‌وضوح نشان داده است که اگر یکی از آن‌ها دچار بیماری روانی باشد، سلامت روان همسرش نیز تحت تأثیر منفی قرار می‌گیرد. همسران افراد دارای اختلالات روانی، در مقایسه با دیگران، بیشتر علائم اضطراب و افسردگی را نشان می‌دهند. زمانی که یکی از همسران از نظر عاطفی در دسترس نیست، در کارهای خانه کمک نمی‌کند، شاغل نیست یا تمایلی به معاشرت ندارد، استرس در خانواده افزایش می‌یابد. این مسائل معمولاً به وابستگی ناسالم، دست‌کاری احساسی و افزایش احتمال ابتلا به اختلالات روانی در همسر یا شریک زندگی منجر می‌شود.

در یک مطالعه روی زنان مبتلا به افسردگی، ارتباط قوی‌ای بین افسردگی و وابستگی ناسالم مشاهده شد. این زنان، آگاهانه یا ناخودآگاه، تمایل داشتند با افرادی مانند خودشان وارد رابطه شوند. این روابط، در صورت تداوم، معمولاً به وخامت می‌گرایند. در یک پژوهش طولی گسترده که بر روی بیش از ۱۲,۰۰۰ سالمند متأهل انجام شد، مشخص شد که علائم افسردگی در همسران با گذر زمان افزایش می‌یابد.

بر اساس نظرسنجی‌های گسترده، افرادی که از بیماری‌های روانی رنج می‌برند، بیشتر در معرض طلاق قرار دارند و فرزندانشان نیز در بزرگسالی در معرض خطر ابتلا به اسکیزوفرنی، اختلال دوقطبی یا افسردگی هستند. علاوه بر این، افرادی که از مشکلات روانی جدی‌تری رنج می‌برند، کمتر ازدواج می‌کنند یا ازدواجشان دوام نمی‌آورد. روان‌شناسان معتقدند که این افراد در برقراری تعاملات اجتماعی، شروع یا پاسخ به مکالمات، و نشان‌دادن احساسات و علایق خود دچار مشکل هستند.

مشکل فقط به داشتن همسر یا فرزند محدود نمی‌شود. در یک نظرسنجی سازمان بهداشت جهانی که روی ۳۴,۴۹۳ نفر انجام شد، مشخص شد که ازدواج (در مقایسه با مجرد ماندن) خطر ابتلا به برخی اختلالات روانی را در مردان و زنان کاهش می‌دهد. همچنین، داشتن فرزند، حتی فرزندان زیاد، باعث افزایش استرس، اضطراب یا افسردگی نمی‌شود. در واقع، تحقیقات نشان داده‌اند که افراد مبتلا به اختلالات شدید روانی، مانند اختلال دوقطبی، کمتر احتمال دارد که صاحب فرزند شوند.

اختلالات خواب نیز نقش مهمی در سلامت روانی زوجین ایفا می‌کنند. اگر یکی از همسران دچار اختلال خواب باشد (معمولاً مرد)، همسرش بیشتر در معرض اضطراب و افسردگی قرار می‌گیرد. مشخص شده که آپنه خواب و اختلالات مرتبط با آن می‌توانند منجر به افسردگی شوند. گاهی تشخیص این‌که کدام‌یک اول رخ داده دشوار است، چرا که بسیاری از عوامل خطر آپنه خواب با علائم افسردگی همپوشانی دارند. برای زنان تعجب‌آور نیست که بدانند میزان استرس، اضطراب و افسردگی در همسران مردانی که دچار آپنه خواب هستند، به‌طور قابل‌توجهی بالاتر است.

برخی اختلالات روانی مشکلات بیشتری در زندگی زناشویی ایجاد می‌کنند. میزان استرس، اضطراب و افسردگی در همسران افراد مبتلا به بیماری‌های روانی دو تا سه برابر بیشتر از دیگران است. اما اگر همسر به اسکیزوفرنی مبتلا باشد، میزان استرس روانی شدید در شریک زندگی‌اش بیش از پنج برابر می‌شود. در مقابل، اگر همسر فقط به آپنه خواب مبتلا باشد، میزان استرس در شریک زندگی‌اش تنها ۱.۴ برابر افزایش می‌یابد.

تفاوت سنی بین زن و شوهر نیز بر سلامت روانی در ازدواج تأثیر می‌گذارد. به‌طور متوسط، شوهران ۱.۸۴ سال از همسرانشان بزرگ‌تر هستند، اما در ایالات متحده این تفاوت به ۲.۳ سال می‌رسد. مردان معمولاً به‌دنبال زنان جوان‌تر هستند، در حالی که زنان اغلب مردان مسن‌تر را انتخاب می‌کنند، زیرا آن‌ها از نظر مالی ثبات بیشتری دارند. مردان نیز به‌دلایل مختلف، از جمله جذابیت ظاهری و فرزندآوری، به زنان جوان‌تر جذب می‌شوند. مطالعات نشان داده‌اند که اگر شوهر از همسرش جوان‌تر باشد، میزان استرس و افسردگی در او بیشتر می‌شود، اما این مسئله برای زنان صدق نمی‌کند. در مقابل، زنان تحت تأثیر تفاوت سنی در زمینه استرس، اضطراب و افسردگی قرار نمی‌گیرند.

مطالعات اخیر تأیید می‌کنند که احتمال ابتلا به اختلالات روانی در یک همسر زمانی که شریک زندگی‌اش دچار بیماری روانی باشد، به میزان قابل‌توجهی افزایش می‌یابد. این میزان دو تا سه برابر بیشتر از زمانی است که فرد با یک همسر سالم ازدواج کرده باشد و اگر بیماری شدید باشد (مانند اسکیزوفرنی)، احتمال این تأثیر حتی بیشتر است. این همبستگی‌های قوی احتمالاً ناشی از دو عامل است: از یک سو، علائم بیماری روانی فشار زیادی بر سلامت روانی همسر وارد می‌کند و از سوی دیگر، افراد مبتلا به اختلالات روانی معمولاً تمایل دارند شریک زندگی‌شان نیز دارای ویژگی‌های مشابهی باشد.