بهترین روش‌ های درمان ناخن‌جویدن در نوجوانان و کودکان

ناخن جویدن نوجوان یکی از رفتارهای رایج در سنین مدرسه است و می ‌تواند ناشی از استرس، اضطراب، فشار تحصیلی یا تقلید از دوستان باشد. این رفتار اگر طولانی شود، علاوه بر آسیب‌های جسمی، می‌ تواند اثرات روانی و اجتماعی هم ایجاد کند.

شناسایی عوامل مؤثر و اجرای روش‌های ترک ناخن جویدن در دانش آموزان نقش مهمی در کاهش این آسیب‌ها دارد. منابع آموزشی و مشاوره‌های تخصصی مانند دبیرستان دوره اول دخترانه می‌ توانند به دانش‌آموزان کمک کنند تا این رفتار را مدیریت کنند.

علت ناخن جویدن در نوجوانان

کودکان و یا بزگسالان به علت های مختلفی ناخن هایشان را می جوند، مثلا وقتی دچار تنش و اضطراب می شوند و یا موقعی که کنجکاوی آن ها گل می کند و یا از روی عادت و حتی ترس. ناخن جویدن به غیر از اینکه یکی از عادات بد در کودکان محسوب می شود، در صورت تداوم می تواند سلامت کودک را نیز تهدید کند. یکی از فراوان ترین اختلالات عادتی آرام کننده در کودکان و بزرگسالان ناخن جویدن است. اگر این عادت به صورت موقتی و گذرا باشد می تواند خود به خود بر طرف شود.

اما اگر ادامه پیدا کند، باید درمان شود. زیرا خبر از یک نگرانی درونی در کودک می دهد و می تواند با مشکلات و بیماری های میکروبی همراه باشد. گاهی ناخن ها خونریزی می کنند و آسیب های جدی می بینند. ناخن جویدن می تواند باعث بروز مشکلاتی برای کودکان از قبیل کاهش اعتماد به نفس در نوجوانان شود.

کودکانی که ناخن می جوند بیشتر نزد دوستان خود دست هایشان را مخفی می کنند و این موضوع باعث شرم و خجالت آن ها می شود. ناخن جویدن یک اختلال عادتی محسوب می شود و که ضرورت درمان ناخن جویدن در نوجوانان قطعا در دوران کودکی خیلی آسان تر از بزرگسالی است.

علل رواج ناخن جویدن در کودکان

یکی از پرسش‌های رایج والدین و مربیان این است که علت جویدن ناخن چیست. تحقیقات نشان می‌دهد که جویدن ناخن در نوجوانان اغلب ناشی از موارد زیر است:

• استرس و اضطراب تحصیلی: فشار آزمون‌ها و امتحانات باعث افزایش جویدن ناخن می ‌شود.
• تقلید از دوستان و همسالان: نوجوانان ممکن است به دلیل الگوبرداری، این عادت را یاد بگیرند.
• بی‌حوصلگی یا خستگی ذهنی: وقتی دانش‌آموزان فعالیتی ندارند یا حوصله ‌شان سر می‌رود، ناخن جویدن افزایش می ‌یابد.

همچنین دلایل جویدن ناخن در دانش آموزان می ‌تواند شامل کمبود مهارت‌های مدیریت استرس و تمرین ناکافی برای تمرکز باشد. استفاده از برنامه‌های آموزشی و مشاوره‌ای مانند دبیرستان دخترانه دوره دوم می‌ تواند در آموزش مهارت‌های مقابله با استرس و کاهش عادت ناخن جویدن مؤثر باشد.

آسیب‌های ناشی از جویدن ناخن

اختلال جویدن ناخن علاوه بر ظاهر ناخن و دست‌ها، می ‌تواند عوارض جسمی و روانی داشته باشد:

• شکنندگی و ضعیف شدن ناخن‌ها که باعث خونریزی و درد می‌شود.
• عفونت و التهاب پوست اطراف ناخن‌ها که گاهی نیاز به مراجعه به پزشک دارد.
• کاهش اعتماد به نفس و تأثیر منفی بر ظاهر دست‌ها که می‌ تواند روابط اجتماعی را تحت تأثیر قرار دهد.

برای کاهش آسیب‌ها، توصیه می ‌شود دانش‌آموزان از برنامه‌های مشاوره‌ای و آموزشی استفاده کنند. به عنوان مثال، مشاور درسی می‌ تواند با راهنمایی‌های تخصصی در اجرای روش‌های ترک ناخن جویدن در دانش آموزان نقش مهمی ایفا کند.

علائم ابتلا به اختلال جویدن ناخن

تشخیص اختلال جویدن ناخن معمولاً بر اساس مشاهده رفتارهای مکرر و غیرقابل کنترل صورت می‌گیرد. علائم رایج شامل:

• جویدن ناخن در شرایط استرس یا اضطراب
• آسیب و التهاب پوست اطراف ناخن‌ها
• ادامه رفتار حتی پس از تلاش برای ترک آن

شناخت این علائم و بررسی دلایل جویدن ناخن در دانش آموزان کمک می‌ کند تا والدین و مربیان بتوانند با اجرای روش‌های ترک ناخن جویدن در دانش آموزان مداخله مؤثر داشته باشند.

عوارض جویدن ناخن چیست؟

جویدن ناخن در نوجوانان علاوه بر مشکلات جسمی، مشکلات روانی و اجتماعی نیز ایجاد می‌کند. از جمله:

• افزایش اضطراب و استرس در شرایط اجتماعی
• کاهش اعتماد به نفس و احساس ناخوشایند در برخورد با دیگران
• مشکلات بهداشتی و عفونت‌های پوستی

شناسایی دلیل خوردن ناخن و اجرای روش‌های ترک ناخن جویدن در دانش آموزان می ‌تواند از بروز این عوارض پیشگیری کند. استفاده از منابع آموزشی مدرسه مانند دبیرستان دخترانه دوره دوم می‌ تواند نقش مکملی در آموزش مهارت‌های خود کنترلی داشته باشد.

اهمیت درمان ناخن جویدن در نوجوانان

طبق تحقیقاتی که وکسلر و بیلینگ درباره ناخن جویدن انجام داده اند، این اختلال از پنج سالگی شروع می شود و در نهایت در  10 تا 15 سالگی به شدت خود می رسد. اما بیشتر مبتلایان به اختلال ناخن جویدن را کودکان 9 تا 11 ساله تشکیل می دهند. اما غالبا در سنین نوجوانی فرد متوجه عادات نامطلوب خود می شود. جویدن ناخن در دخترها بیشتر از پسرها دیده می شود. گاهی حتی در یک خانواده ممکن است همه افراد به آن مبتلا باشند.

جویدن ناخن معمولا در مواقع اضطراب یا استرس و دلواپسی و ترس رخ می دهد؛ مثلا به دلیل استرس امتحان در نوجوانان یا دانش آموزی که سر کلاس درس نگران است که معلم اسم او را صدا کند و از او درس بپرسد، مدام ناخن های خود را می جود یا دانش آموزی که سر جلسه امتحان است و مدام در حال جویدن ناخن های خود است. شما باید به ضرورت درمان ناخن جویدن در نوجوانان توجه زیادی داشته باشید. ذطبق تحقیقات افرادی که ناخن های خود را می جوند بی قرار، مضطرب و دارای انرژی زیاد هستند و حتی در خواب هم آرامش ندارند.

جنب و جوش زیادی دارند، دندان هایشان را بهم می سایند، فریاد می کشند و خشم در آن ها زیادتر دیده می شود. بعضی افراد ناخن جویدن را نشانه تخلیه هیجانات می دانند. در بعضی مواقع کودکان جویدن ناخن را از والدین خود یاد می گیرند و چون می بینند پدر و مادر هنگام ناراحتی این عمل را انجام می دهند، بنابراین آن ها هم برای رفع ناراحتی خود به ناخن جویدن روی می آورند. مشکل ناخن جویدن ممکن است ناشی از چند دلیل باشد.

دلایل ناخن جویدن در نوجوانان

• عصبانیت زیاد در نوجوانان یکی از عوامل ناخن جویدن در نوجوانان است

• نگرانی و تضاد های فکری و احتمالا قرار گرفتن کودک در موقعیت های بسیار حساس، ترس آور و بلا تکلیفی و هیجانی
•  عادت فردی در نوجوانان

خیلی از افراد برای اینکه در موقعیت های تنش زا خود را آرام کنند از روش هایی مثل ناخن جویدن استفاده می کنند. ما باید سعی کنیم راه های دیگری را برای آرام سازی به کودک آموزش دهیم. زیرا ناخن جویدن مضرات زیادی برای کودک دارد. بارها دیده شده که با رفع اضطراب و ناراحتی، جویدن ناخن به کل از بین رفته و دوباره با پیدایش ناراحتی بعدی، ناخن جویدن بازگشته است. پس برای درمان ناخن جویدن باید علت آن ریشه یابی شود. در ادامه به راه های درمان ناخن جویدن در کودکان می پردازیم.

روش های درمان ناخن جویدن در کودکان

1: یکی از تکنیک های موثر بر درمان ناخن جویدن در کودکان در ابتدا نادیده گرفتن این رفتار است. نباید کودک را تنبیه و سرزنش کنید. گاهی کودکان برای جلب توجه والدین دست به اعمالی می زنند تا بیشتر به آن ها توجه شود که در این موارد به کودک توجه منفی می شود. زمانی که کودک درحال ناخن جویدن است، خود را سرگرم کاری کنید و این رفتار او را نادیده بگیرید. زیرا تهدید و تنبیه اثری ندارد.

2: یکی از راهکار های درمان ناخن جویدن در کودکان این هست که به کودک  “توجه مثبت” کنید و علت نگرانی و اضطراب کودک را شناسایی کرده و آن را برطرف کنید. والدین باید رابطه عاطفی خود را با کودک عمیق تر کنند، وقت بیشتری برای تفریح و بازی با کودک خود بگذارند و کودک را از نظر عاطفی غنی کنند. برای فرزند خود داستان بخوانید و زمان بیشتری را با کودک خود صرف کنید.

3: علت ناخن جویدن در کودکان را بررسی کنید. شاید علت این رفتار، اتفاقی نظیر طلاق والدین، جا به‌ جایی منزل یا رفتن فرزند به مدرسه ای جدید باشد. باید علت و ریشه مشکل را کشف کنید و کودک خود را برای صحبت در اين زمينه یاری كنيد. کودک باید درباره نگرانی هایش با شما صحبت کند. به حرف‌آوردن کودک درباره اين موضوع کمی دشوار است.

سر صحبت را در این باره باز‌ کنید. از جملاتي استفاده كنيد که دلیل واقعی جويدن ناخن در كودك نیست، اما او را ترغيب به صحبت مي كند. مثلا می توانید به او بگویید «ناخن هات رو می جوی که تیزشون کنی؟» و اينگونه راهی برای مکالمه درباره مشکل باز كنيد.

4: روش هایی مثل تنبیه و تهدید، فلفل زدن به انگشت ها و استفاده از داروهای تلخ کننده روش های موثری برای درمان ناخن جویدن نخواهند بود و یا تهدید هایی مثل اینکه «اگه ناخن بخوری از دلت درخت ناخن در میاد و مریض میشی و …» این ها باعث وسواس و نگرانی بیشتر در کودک می شود و کمکی به درمان ناخن جویدن کودکان نمی کند.

5: تذکر مستقیم به کودک بی فایده است و معمولا نتیجه ای ندارد و هربار که کودک این کار را انجام می دهد از کلماتی مثل «نکن، دستت رو از دهنت دربیار و…» استفاده نکنید.

6: خیلی از بچه ها هنگامی که از دستشان استفاده می کنند و مشغول بازی می شوند، دیگر این عادت را فراموش می کنند. پس بهتر است هنگام ناخن جویدن حواس او را پرت کنید و از او بخواهید با وسیله ای مشغول بازی شود. مثلا: توپ یا لگو یا هر اسباب بازی دیگری را در اختیار فرزندتان قرار دهید. ساختن کاردستی، کشیدن نقاشی و بازی هایی که دستان کودک را درگیر کند نیز خیلی موثر است.

7: خانه را به محیطی امن برای کودک تبدیل کنید. معمولا در خانه های پرتنش و هنگامی که والدین مشاجره دارند، کودکان مضطرب تر می شوند و از ناخن جویدن برای آرامش خود استفاده می کنند.

8: یک جایگزین به کودک معرفی کنید تا کودک را به ویژه هنگام خواب سرگرم نگه دارد (مثلا با یک اسباب بازی یا عروسک) تا حواس او از این عادت به فعالیت دیگری منحرف شود.

9: برای درمان ناخن جویدن در بزرگسالان روش های دیگری به کار بگیرید که آسیب کمتری داشته باشد. مثل لاک زدن و استفاده از دستکش. ناخن هایتان را مرتب و کوتاه نگه دارید، عوامل استرس زا را پیدا کنید و سعی کنید راه حل های مناسبی برای مقابله با آن بیاموزید.

سخن پایانی

ناخن جویدن نوجوان یک عادت شایع است که می‌تواند اثرات جسمی و روانی ایجاد کند. شناسایی دلایل جویدن ناخن در دانش آموزان و اجرای روش‌های ترک ناخن جویدن در دانش آموزان همراه با مشاوره تخصصی و استفاده از منابع آموزشی، مسیر درمان قطعی ناخن جویدن را هموار کرده و اثرات منفی این رفتار را کاهش می‌دهد.

سوالات متداول

۱. پیشگیری از جویدن ناخن امکان پذیر است؟

بله، با آموزش مهارت‌های مدیریت استرس و محیط آرام، می‌ توان ناخن جویدن نوجوان را کاهش داد.

۲. تأثیرات طولانی مدت ناخن جویدن چیست؟

شکنندگی ناخن و کاهش اعتماد به نفس از مهم‌ ترین تأثیرات آن هستند.

۳. راهکارهای مؤثر برای ترک عادت ناخن جویدن چیست؟

روش‌های رفتاری، روانشناسی و مشاوره تخصصی از مهم‌ ترین روش‌های ترک ناخن جویدن در دانش آموزان هستند و به درمان قطعی ناخن جویدن کمک می‌کنند.

برای رزرو و ثبت نام جلسات مشاوره تحصیلی بارسا
( مشاوره تحصیلی تلفنی و حضوری ) با شماره ۲۲۶۷۷۹۱۷-۰۲۱ تماس بگیرید
یا عدد ۶۶ را به سامانه ۳۰۰۰۹۰۹۰۳۰ ارسال کنید.