
عزت نفس چیست و چگونه می توانم عزت نفس خود را بهبود بخشم؟
عزت نفس اعتماد و ارزش فرد نسبت به خود است و شامل خودپذیری، شفقت به خود، احترام به خود، ارزش خود، تصویر از خود و اعتماد به نفس میشود. عزت نفس بر اساس ادراک ذهنی از خود شکل میگیرد و تحت تأثیر شخصیت، تجربیات زندگی و محیط رشد فرد قرار دارد.
“عزت نفس” اعتماد شما به ارزش خود است. این به روش های مختلفی که شما خودتان را درک می کنید مرتبط است
عزت نفس تشکیل شده از :
1.خودپذیری: توانایی شما برای پذیرش خود همانگونه که هستید
2.شفقت به خود: توانایی شما برای رفتار مهربانانه با خود و ارائه لطف و بخشش در مواجهه با مشکلات
برای آشنایی بیشتر با مفهوم شفقت به خود ، پیشنهاد میشود کتاب شفقت به خود مطالعه کنید.
3.احترام به خود: اعتقاد شما به این است که کرامت و احترام دارید و سزاوار آن هستید
4.ارزش خود: درک شما از ارزش شما (مترادف با “عزت نفس”)
5.تصویر از خود: درک شما از بدن و همچنین احساس کلی شما از خود
6.اعتماد به نفس: توانایی شما برای عمل به روش هایی که با احساس شما از خود مطابقت دارد
توجه داشته باشید که تمام جنبههای خود به ادراک از خود متکی است – یعنی آنچه در مورد خود فکر میکنید و به آن اعتقاد دارید. تصور شما از خود ممکن است توسط حقایق عینی یا افراد دیگر مشخص شود، اما در نهایت این یک مفهوم ذهنی است که به شخصیت ، سلامت، خانواده ، تاریخچه و واقعیت فعلی شما بستگی دارد.
سطوح عزت نفس
سه سطح عزت نفس وجود دارد: پایین، سالم و بیش از حد. سطح شما احتمالاً با افزایش سن تغییر خواهد کرد. اگرچه ممکن است شما با ویژگی های شخصیتی خاصی متولد شوید که بر عزت نفس شما تأثیر می گذارد، اما عوامل محیطی نیز می توانند بر آن تأثیر بگذارند. دلیلش این است که نحوه تربیت شما، رفتارهایی که برای شما الگوبرداری شده است و تجربیاتی که با آنها روبرو شده اید، همگی حس هویت شما را شکل می دهند.
عزت نفس پایین
عزت نفس پایین با احساس بی کفایتی و بی ارزشی مشخص می شود. اگر عزت نفس پایینی دارید، سعی می کنید توجه زیادی به خود جلب نکنید. ممکن است به آرامی صحبت کنید یا سعی کنید فضای کمتری را از طریق وضعیت بدن و زبان بدن خود اشغال کنید. ممکن است در پذیرش تعریف ها و اولویت بندی نیازهای خود مشکل داشته باشید.
همچنین ممکن است با کمال گرایی دست و پنجه نرم کنید – نیاز به کامل بودن که باعث می شود نسبت به خودتان انتقادی و قضاوت کنید. از آنجا که به توانایی های خود شک دارید، ممکن است از امتحان کردن چیزهای جدید بترسید و از کارهایی که می تواند منجر به شکست شود اجتناب کنید.
چه چیزی باعث کاهش عزت نفس می شود؟
عزت نفس پایین اغلب در دوران کودکی ایجاد می شود. کودکان برای احساس اولیه هویت و تعلق به محیط خود بسیار وابسته هستند. اگر خانواده، مدرسه یا جامعه شما روایتی را مطرح کند که شما به نحوی آن را نمیسنجید، ممکن است آن را درونی کنید و آن را در دوران کودکی و بزرگسالی پیش ببرید.
عوامل دیگری که باعث کاهش عزت نفس می شوند عبارتند از:
ژنتیک : اگر فردی در خانواده شما به دلیل ویژگی های شخصیتی خاص یا یک بیماری روانی با عزت نفس پایین دست و پنجه نرم می کند، ممکن است شما نیز با این مشکل مواجه شوید.
تبعیض: اینکه جامعه به شما بگوید که ارزش کمتری نسبت به دیگران دارید، می تواند تأثیری ماندگار بر عزت نفس و سلامت روان شما بگذارد. نژادپرستی، توانایی گرایی، طبقه گرایی، جنسیت گرایی، همجنس گرا هراسی و ترنس هراسی همگی می توانند به کاهش عزت نفس کمک کنند.
پویایی خانواده: درس هایی که ممکن است از بزرگ شدن در یک محیط خانوادگی ناکارآمد، غیرقابل پیش بینی یا غفلت آموخته باشید، می تواند شما را تا بزرگسالی دنبال کند.
تروما: تروما در تمام مراحل زندگی از نظر جسمی، روحی و روانی اثر خود را بر جای می گذارد. تجربیات آسیب زا در دوران کودکی، مانند قلدری یا آزار، می تواند به ویژه تأثیرگذار باشد.
استرس: برخی از انتظارات استرس زا ، خواه مالی، رابطه ای، حرفه ای یا شخصی باشند، می توانند به آرامی عزت نفس شما را از بین ببرند.
مقایسه: رسانههای اجتماعی مقایسه خود را با دیگرانی که به نظر میرسد زندگی خود را درک کردهاند، آسانتر از همیشه میکنند. مقایسه مبارزات خود با حلقه برجسته شخص دیگری می تواند تأثیر جدی بر عزت نفس شما داشته باشد.
بیماری/درد جسمانی: مواجهه مداوم با یک بیماری جدی یا درد مزمن می تواند عزت نفس شما را کاهش دهد.
بیماری روانی: چالشهای سلامت روان چیزی برای خجالت نیست. با این حال، ما در جامعهای زندگی میکنیم که در آن صحبت از بیماری روانی و جستجوی درمان اغلب هنوز مورد انگ است. این ممکن است بر عزت نفس شما تأثیر منفی بگذارد.
اثرات کاهش عزت نفس
عزت نفس پایین ممکن است شما را بیشتر در معرض خطر برخی اختلالات سلامت روان مانند اضطراب یا افسردگی قرار دهد ممکن است برای تعیین حد و مرزها تلاش کنید، که می تواند توانایی شما در انجام مراقبت از خود را تضعیف کند .
به دلیل ترس شدید از مورد قضاوت یا طرد شدن، ممکن است بدون قدردانی کامل از قدرتی که برای تغییر شرایط خود دارید، هر چقدر هم که کوچک باشد، زندگی را طی کنید. این فقدان اختیار درک شده می تواند به آرامی به نوعی درماندگی آموخته شده تبدیل شود، که در آن تلاش برای تغییر یا فرار از موقعیت های مضر را متوقف می کنید زیرا معتقدید رنج شما اجتناب ناپذیر است.
عزت نفس سالم
عزت نفس سالم با شناخت و تجلیل از هویت شما مشخص می شود. شما می توانید نقاط قوت خود را شناسایی کرده و از آنها استفاده کنید و در عین حال محدودیت های خود را بپذیرید و به آنها توجه داشته باشید. به جای قرار دادن هویت خاصی برای دیگران، میدانید که هستید و احساس میکنید که میتوانید خود را کامل نشان دهید، صرف نظر از اینکه دیگران چه فکری میکنند.

نشانه های عزت نفس سالم عبارتند از:
- آسیب پذیر بودن با کسانی که دوستشان دارید
- قاطع بودن، نه پرخاشگر
- تعیین مرزها
- جستجوی بازخورد از افرادی که به آنها اعتماد دارید
- پذیرش شکست به عنوان بخشی عادی از زندگی
- بدون توجه به آنچه دیگران می گویند یا فکر می کنند، به ارزش ذاتی خود ایمان داشته باشید
- هم نقاط قوت و هم نقاط ضعف خود را بشناسید و بپذیرید
- از درخواست کمک خجالت نکشید
عزت نفس بیش از حد
عزت نفس بیش از حد با برآورد بیش از حد مهارت ها، توانایی ها و اهمیت شما مشخص می شود. درست مانند عزت نفس پایین، عزت نفس بیش از حد ممکن است ناشی از عدم اعتماد به نفس یا احساس بی ارزشی باشد. با این حال، به جای اینکه این باورها در شما احساس کوچکی ایجاد کنند، سعی می کنید با گفتار و کردار خود آنها را جبران کنید.
نشانه های عزت نفس بیش از حد عبارتند از:
- تکبر
- نیاز به احساس برتری نسبت به دیگران
- رفتار تکانشی، بی پروا یا توجه طلبانه
- نیاز به اجرای همیشه برای دیگران
- احساس حقانیت
- بی توجهی به قوانین
- ناتوانی در پذیرش بازخورد، انتقاد یا شکست
- دستکاری دیگران
- اثرات عزت نفس بیش از حد
عزت نفس بیش از حد می تواند باعث شود که در روابط با مشکل مواجه شوید زیرا نیاز دائمی شما به تمجید افراد را از خود دور می کند. ممکن است تمایلات خودشیفتگی داشته باشید و رفتارهای دستکاری با دیگران را به عنوان یک شر ضروری برای دستیابی به منافع خود توجیه کنید.
همچنین ممکن است به دلیل احساس برتری در رفتارهای تکانشی یا مخاطره آمیز شرکت کنید که می تواند به صورت قلدری ، سوء استفاده یا سایر اشکال خشونت ظاهر شود. این رفتارهای واکنشی ممکن است منجر به عواقبی مانند آسیب، بیماری یا مجازات جنایی شود.
چگونه عزت نفس خود را افزایش دهیم
عزت نفس یک عنصر سازنده مهم برای سلامت روان شما است . عزت نفس پایین با اضطراب، افسردگی، آسیب به خود و سایر اختلالات سلامت روان مرتبط است. در طرف مقابل، عزت نفس بیش از حد به خودشیفتگی مرتبط است (اگرچه خودشیفتههای آسیبپذیر یا پنهان میتوانند عزت نفس پایینی هم داشته باشند)، روانپریشی
با دنبال کردن فعالانه عزت نفس سالم، می توانید هویت خود را در یک حس ذاتی لیاقت مستقر کنید. این میتواند به شما کمک کند تا در شادیها و مشکلات زندگی بههنگام پیشروی آنها بهتر بپیمایید.
ایجاد عزت نفس سالم در خانه
شما می توانید اقدامات زیر را برای بهبود عزت نفس خود انجام دهید:
1.اولویت دادن به خودمراقبتی:
خودمراقبتی پایه محکمی برای سلامت جسمی، روانی، عاطفی و حتی معنوی شما ایجاد می کند. با اولویت دادن به خودمراقبتی، شایستگی ذاتی خود را برای مشارکت در اقداماتی که به سلامتی شما کمک می کند، ارج می نهید، مانند خواب کافی، تعیین مرزهای سالم و وقت گذاشتن برای فعالیت هایی که باعث شادی شما می شود.
2.تمرین شفقت به خود:
با عزت نفس سالم، می توانید نقاط ضعف خود را بپذیرید، به محدودیت های خود احترام بگذارید، اشتباهات خود و شکست را بپذیرید. شفقت به خود این امکان را به شما می دهد که خود را دوست داشته باشید و از آن مراقبت کنید، حتی زمانی که از انتظارات یا ارزش های خود کوتاهی می کنید.
3.رد کمال گرایی:
کمال دست نیافتنی است. به جای تلاش برای اینکه نسخه ایده آل و ایده آلی از خود باشید، اهداف واقع بینانه تعیین کنید و به تمرین شفقت با خود ادامه دهید.
4.مقاومت در برابر مقایسه:
شما در سفر خودتان هستید، نه کس دیگری. مقایسه زندگی خود با زندگی دیگران نتیجه معکوس دارد. اگر با مقایسه مشکل دارید، فعالیت در پلتفرم های رسانه های اجتماعی را محدود کنید که احساس بی کفایتی شما را تداوم می بخشد.
5.در حال حاضر ماندن:
تمرین تمرکز حواس می تواند به شما کمک کند که لحظه حال را تجربه کنید به جای اینکه تحت تاثیر اضطراب های اندازه گیری قرار بگیرید.
درمانی برای عزت نفس
تمرین راهبردهای خانگی برای بهبود عزت نفس گامی عالی است، اما در صورت داشتن اختلال سلامت روانی ممکن است موثر نباشد. انواع خاصی از درمان حرفه ای می تواند به شما کمک کند هم سلامت روان و هم عزت نفس خود را برطرف کنید:
درمان شناختی رفتاری (CBT) می تواند به شما کمک کند افکار غیر مفید یا مضری را شناسایی کنید که ممکن است به احساس بی کفایتی شما دامن بزند و منجر به رفتارهای ناخواسته شود.
درمان پذیرش و تعهد ( ACT) به شما می آموزد آنچه را که نمی توانید تغییر دهید بپذیرید و شما را تشویق می کند تا برای ایجاد یک زندگی معنادار در جایی که می توانید اقدام متعهدانه انجام دهید. شفقت به خود، مراقبت از خود و پذیرش خود اجزای اصلی ACT هستند.
روانشناسی مثبت گرا می تواند به شما کمک کند روی نقاط قوت خود تمرکز کنید، ارزش های خود را شناسایی کنید و قدردانی را تمرین کنید تا بتوانید زندگی رضایت بخشی داشته باشید.


