سوگواری یک پاسخ سالم به از دست دادن است.

بسیاری از فرهنگ های باستانی و سنت های مذهبی از دست دادن، رنج و غم و اندوه را به عنوان جنبه های اجتناب ناپذیر زندگی مطرح کرده اند، با این ایده که طبیعی است اگر افراد در این شرایط گریه کنند، غمگین شوند و سوگواری کنند. آنها معتقدند که سوگواری در مواجهه با از دست دادن چیزی درست و خوب است و سوگواری و عزاداری رفتار عجیبی نیستند، بلکه بخشی جدایی ناپذیر از زندگی طبیعی هستند.

البته از دست دادن منحصرا به عنوان مرگ تعریف نمی شود و مفهوم آن گسترده تر است و می تواند شامل از دست دادن یک شغل ، دوستی ، هدف و … نیز بشود. 

فکر کنید یکی از عزیزانتان مهاجرت کند در این صورت بخشی از زندگی شما همراه او به جای جدید میرود و از زندگی شما حذف می شود یا فرض کنید شغل خود را از دست می دهید در آن صورت بخشی از شما که به واسطه آن شغل به وجود امده بود از دست می رود یا اگر در حال طلاق هستید ان رابطه که داشتید و آن نقشی که در آن رابطه داشتید با پایان این رابطه از بین میرود.

بنابراین تنها معنای از دست دادن ، مرگ نیست و هر یک از این مثال ها می تواند به معنای از دست رفتن بخشی از زندگی شما باشد. اما متأسفانه، بسیاری از مردم هیچ تصوری از غم و اندوه سالم ندارند و بسیاری از افراد فکر می کنند که غم و اندوه فقط یک احساس است که بعد از مدتی هم از بین می رود و تمام می شود در صورتی که این طور نیست.

چهار قدم برای سوگواری سالم وجود دارد که توسط روانشناس ویلیام وردن در کتاب خود با عنوان رنج و التیام گفته شده است.وردن مانند بسیاری دیگر از روانشناسان از مراحل سوگ گفته شده توسط نظریه الیزابت کوبلر راس انتقاد کرده زیرا به عقیده او مراحل سوگ ، مراحل از پیش تعیین شده ای که بر اساس همان ترتیب پیش برود و فرد منفعل باشد و هیچ نقشی در این روند نداشته باشد ، نیست بلکه فرد در این مسیر می توناند فعالانه از طریق چهار قدم مهم به خودش و زندگیش کمک کند.

وقتی با سوگ مواجه می شوید دو گزینه کلی پیش روی شماست : 

• میتوانید در ناامیدی غرق شوید و مدام آرزو کنید که کاش این اتفاق نیفتاده بود.(در حالی که متاسفانه این فقط یک ارزو است و واقعیت با ارزوی ما تغییری نخواهد کرد)
• راه بعدی این است که با واقعیت از دست دادنتان و تغییر زندگیتان مواجه شوید و درد را بپذیرید و روی سازگار کردن زندگیتان با دردی که به آن اضافه شده کار کنید.

چهار ابزار لازم برای سوگواری سالم :

1)واقعیت از دست دادن را بپذیرید

برخی در تلاشند تا واقعیت را انکار کنند در حالی که این تلاش فقط باعث از بین رفتن انرژی شما می شود و در نهایت هیچ چیز را تغییر نمیدهد و واقعیت همان گونه که بود باقی میماند. انکار، نقطه مقابل پذیرش است. شما باید با انکار خود مقابله کنید و بپذیرید که آن اتفاق در واقعیت افتاده است.پذیرش یعنی تسلیم شدن در برابر واقعیت همانگونه که هست. بنابراین، باید واقعیت درد را همانگونه که هست بپذیرید و وانمود نکنید که این اتفاق نیفتاده است. عزیزتان فوت کرده، شرکت شما برای آن موقعیت کاری شما را انتخاب نکرده ، فردی که به او علاقه مند شده بودید به پیشنهاد ازدواج شما نه گفته و … این ها اتفاقاتی است که واقعا افتاده ،شما نمی توانید با انکار این واقعیت ها را از بین ببرید. پذیرش اولین گام برای سازگاری و حرکت رو به جلو است.

نکته : ما زمانی باید از پذیرش استفاده کنیم که آنچه اتفاق افتاده از کنترل ما خارج باشد و ما نتوانیم آن را تغییر دهیم . در صورتی که ما توانایی تغییر دادن چیزی را داشته باشیم پذیرش ابزار مناسبی نیست بلکه اقدام کردن در آن شرایط کارایی بیشتری دارد مگر اینکه زمان و انرژی که آن تغییر از زندگی ما میخواهد بسیار زیاد و غیر منطقی باشد.مثلا فرض کنید فردی با قد 140 علاقه به بودن در تیم ملی بسکتبال کشورش را داشته باشد این موضوع چیزی نیست که کاملا خارج از حیطه کنترل و توانمندی فرد باشد اما اگر فرد بخواهد به هدفش برسد ممکن است دو برابر فردی که قد بلندتری دارد زمان و انرژی بگذارد و در نهایت به عنوان بازیکن ذخیره در تیم انتخاب شود . در این حالت نتیجه به دست آمده با انرژی و زمان گذاشته شده تناسب ندارد در صورتی که اگر فرد بپذیرد که قدش برای این ورزش مناسب نیست و انرژی و زمانش را در حیطه دیگری بگذارد احتمال موفقیت و کیفیت زندگی بالاتری برایش وجود دارد. 

2)درد غم را تجربه کنید

اکثر ما از درد میترسیم. ما قرص می خوریم، حواس خود را با سرگرمی پرت می کنیم و با هر روشی که بشود میخواهیم از ناراحتی فرار کنیم، اما فرار کردن نه تنها به ما کمکی نمی کند بلکه درد ما را تشدید هم می کند.شما باید درد چیزی را که از دست داده اید تجربه کنید. به احساس اجازه دهید تا در آگاهی شما وارد شود و سپس شما گام های مناسبی را برای پردازش احساسات به وجود آمده بردارید. احساس اندوه و درد طبیعی است. چیزی که طبیعی نیست سرکوب این احساسات است.

3) سازگاری با محیط جدید

اکنون که ازدواج شما به پایان رسیده است، دوست شما از کشورتان دور شده است، شما را از کار اخراج کرده اند، یا عزیزتان فوت کرده است، زندگی دیگر مثل قبل نیست. ممکن است فکر کنید سازگاری با محیط جدید و زندگی بدون عزیزتان خیانت به او است، یا دنبال کردن هدف دیگری خیانت به رویایتان است، یا نزدیک شدن به یک دوست جدید خیانت به دوستی است که از شما دور شده است در صورتی که اینها همه استدلال های ذهن شما است و در واقعیت این طور نیست.

این نوع استدلال ها می تواند افراد را درگیر کند و تا سالیان طولانی آن ها را در غم و اندوه سوگشان نگه دارد و روز به روز کیفیت زندگیشان را پایین و پایین تر بیاورد. شما باید خودتان را با شرایط جدید وفق دهید این به معنای آسان بودن این کار یا از بین رفتن غم و اندوه نیست بلکه به معنای تلاش برای سازگاری با شرایط جدید زندگیتان است که قطعا مسیر سخت و پر چالشی خواهد بود ، اما سخت پیش رفتن در هیچ مسیری به معنای غیر ممکن بودن آن نیست.

4)در حالی که شروع به زندگی جدید می کنید،یک ارتباط درونی با آنچه از دست داده اید بسازید

حتی اگر آن بخش از زندگی شما که از دست رفته غیر قابل بازگشت باشد بازهم آنچه زمانی وجود داشته بخشی از آن چیزی است که شما امروز هستید. مثلا تجربیاتی که از زندگی با همسر سابقتان داشته اید چه لحظات تلخ و چه لحظات شیرین همیشه می تواند به عنوان یک معلم درونی همراه شما باشد.تجربیاتی که در محیط کار سابقتان کسب کرده اید میتواند کمک کند تا در محیط کاری جدید حرفه ای تر عمل کنید.خاطراتی که از عزیز فوت شده تان دارید می تواند در اوج دلتگی ها لبخند به لب شما بیاورد و …

سعی کنید زمانی را که با آنچه در حال حاضر از دست داده اید ، داشتید به عنوان یک هدیه در نظر بگیرید و به جای تمرکز بر چیزهایی که از دست داده اید، توجه خود را به آنچه از آن موقعیت ها دریافت کرده اید معطوف کنید.

غم ارزان

استفاده از این چهار ابزار به شما قدرت میدهد تا با شرایط جدید زندگیتان کمک کم سازگار شوید و به امور زندگیتان بپردازید. اما بسیاری از افراد حاضر نیستند سختی های این مسیر را بپذیرند و دنبال را ساده هستند.این اصطلاح که شما هیچ چیز را بدون پرداخت بهایش به دست نمی آورید در اینجا بسیار کاربردی است.اگر دنبال یک مسیر ارزان و بدون هزینه (سختی های مسیر) هستید زندگیتان هیچ گاه تغییر نخواهد کرد و برای همیشه تحت تاثیر و کنترل سوگتان خواهید ماند اما اگر بهای آن را بپردازید و به جای اجتناب با سختی های مسیر مواجه شوید و تلاش کنید می توانید به مرور زمان زندگیتان را ترمیم کنید.

پیشنهاد میشود مقاله چه چیزهایی باعث ترس از رها شدن می شود و راهکارهایش چیست؟ هم بخوانید

مسیر ارزان شما را در جایی که هستید ثابت نگه میدارد ، از نظر جسمی، شما بزرگتر می شوید، بچه های شما بزرگ می شوند، و محل زندگی شما در حال تغییر است. اما در درونتان، انگار شما همواره در همان شرایط و رنج ها(مانند افسردگی ، اضطراب و …) باقی مانده اید.

سوگواری سالم قطعا اسان نیست. اما به راستی چه چیزی در زندگی آسان است؟چه چیز خوبی در ندگی کاملا رایگان و بدون هزینه است ؟ اکثر چیزهایی که مردم خیلی دوست دارند چیزهایی هستند که بیشترین هزینه را دارند و گران هستند.