سبک های یادگیری در نوجوانان و بهبود روش مطالعه مؤثر

فهرست مقاله

• تعریف سبک یادگیری و اهمیت آن در مطالعه نوجوانان
• انواع اصلی سبک‌های یادگیری در نوجوانان
• تأثیر سبک یاد گیری بر انتخاب روش مطالعه و نتایج تحصیلی
• نقش معلمان و والدین در حمایت از سبک یادگیری مؤثر
• شناخت سبک های یادگیری در مطالعه نوجوانان
• تشخیص تیپ شخصیتی برای مطالعه موثر نوجوانان
• تیپ های شخصیتی بر مبنای نظریه یونگ

هر نوجوان برای یادگیری و مطالعه روش خاص خود را دارد. برخی با شنیدن بهتر یاد می‌ گیرند، بعضی با دیدن تصاویر و نمودارها، و گروهی هم زمانی که با دست‌ ورزی و تجربه مستقیم درگیر می ‌شوند. شناخت سبک یادگیری نوجوانان باعث می ‌شود هر فرد بتواند مسیر یادگیری خود را هوشمندانه ‌تر انتخاب کند.

در دنیای امروز که فشار درسی، حجم مطالب و رقابت تحصیلی زیاد است، فهمیدن اینکه چطور بهتر یاد می‌گیریم اهمیت ویژه ‌ای دارد. در واقع، انواع سبک یادگیری و روش مطالعه موضوعی نیست که فقط به روان‌ شناسی آموزشی مربوط باشد، بلکه نقشی تعیین‌ کننده در موفقیت تحصیلی نوجوانان دارد.

تعریف سبک یادگیری و اهمیت آن در مطالعه نوجوانان

سبک یادگیری نوجوانان به الگوی ذهنی و رفتاری هر فرد در دریافت، پردازش و به‌ کارگیری اطلاعات گفته می ‌شود. یعنی شیوه‌ای که مغز هر شخص به‌ طور طبیعی برای درک مطالب استفاده می‌ کند.

شناخت این الگو به نوجوان کمک می ‌کند تا روش مطالعه ‌اش و مرور دروس را با آن هماهنگ کند. مثلا ، دانش ‌آموزی با سبک دیداری، وقتی از رنگ، نقشه ذهنی یا ویدیو استفاده می ‌کند، یادگیری عمیق ‌تری دارد. اما، نوجوانی با سبک شنیداری با توضیحات صوتی، فایل‌های ضبط ‌شده یا تدریس گروهی نتیجه بهتری می‌ گیرد.

زمانی که دانش ‌آموز برنامه ریزی و روش مطالعه‌ اش را براساس سبک خودش تنظیم می ‌کند، تمرکز هنگام مطالعه و انگیزه اش افزایش پیدا می کند و فرآیند یاد گیری لذت ‌بخش ‌تر می‌ شود.

انواع اصلی سبک‌های یادگیری در نوجوانان

روان ‌شناسان آموزشی معمولاً انواع سبک یاد گیری و روش مطالعه را در چند گروه اصلی دسته‌ بندی می ‌کنند:

• دیداری (Visual): یادگیری از طریق دیدن، تصاویر، رنگ‌ها و نمودارها.
• شنیداری (Auditory): یادگیری با گوش دادن به توضیحات، گفت‌ وگو و فایل‌های صوتی.
• جنبشی یا عملی (Kinesthetic): یاد گیری با تجربه کردن، انجام دادن و لمس مستقیم.
• خواندن و نوشتن (Reading/Writing): یادگیری از طریق نوشتن خلاصه‌ها و مطالعه متون.

هیچ سبک یاد گیری بهتر از دیگری نیست. هر نوجوان ممکن است ترکیبی از چند سبک را در خود داشته باشد. نکته مهم آن است که با شناخت خود، چگونه سبک یادگیری مناسب خود را پیدا کنیم؟

تأثیر سبک یاد گیری بر انتخاب روش مطالعه و نتایج تحصیلی

تأثیر سبک یادگیری بر موفقیت تحصیلی موضوعی است که تحقیقات آموزشی بارها تأیید کرده‌اند. وقتی روش مطالعه با سبک یادگیری هماهنگ نباشد، حتی ساعات طولانی مطالعه کردن نیز اثربخش نخواهد بود.

برای مثال، فردی با سبک جنبشی اگر فقط متن را بخواند ، خیلی زود خسته می ‌شود و تمرکز خود را از دست می ‌دهد.روش مناسب برای او، استفاده از آزمایش، بازی آموزشی یا کار عملی، یادگیری او را پایدار می‌ کند.

در واقع، رابطه سبک یاد گیری و مدیریت زمان همان حلقه‌ ای است که باعث می‌ شود نوجوان احساس کند مطالعه برایم سخت نیست، فقط باید روش درستش را پیدا کنم وقتی این هماهنگی ایجاد شود، نه‌ تنها نمرات بهبود می‌ یابد، بلکه احساس رضایت و عزت نفس نوجوان افزایش می ‌یابد.

نقش معلمان و والدین در حمایت از سبک یادگیری مؤثر

نقش بزرگسالان در شناخت و تقویت مطالعه مؤثر برای نوجوانان با سبک یادگیری متفاوت بسیار مهم است. معلمان می ‌توانند با تنوع در شیوه تدریس همه دانش ‌آموزان را درگیر یادگیری کنند.

والدین نیز با مشاهده نحوه واکنش فرزند شان به روش‌های مختلف مطالعه، می ‌توانند او را راهنمایی کنند. مثلا، اگر نوجوانی با گوش دادن مطالب را بهتر به خاطر می‌ سپارد، پیشنهاد ضبط درس‌ها یا گوش دادن به پادکست‌های آموزشی مفید است.

در مدارس پیشرو، مانند مدارس دوره دوم دخترانه تهران و دبیرستان دوره اول دخترانه، مشاوران آموزشی به دانش ‌آموزان کمک می ‌کنند تا بر اساس سبک یادگیری خود، برنامه‌ ی مطالعه‌ ی شخصی‌ سازی ‌شده تنظیم کنند. این کار باعث می‌ شود نوجوانان بدون استرس، مسیر پیشرفت تحصیلی خود را ادامه دهند.

شناخت سبک های یادگیری در مطالعه نوجوانان

تاثیر سبک یادگیری دیداری در مطالعه نوجوانان

کسایی که جزو این دسته هستند از راه دیدن مطالب رو بهتر متوجه میشن، یعنی بیشتر سعی می کنن بین متن کتاب با نمودار و تصاویر کتاب ارتباط دیداری برقرار کنند و به راحتی مطالب رو در حافظه بلند مدت ثبت کنند. اگه خیلی تند تند صحبت می کنی و دقت نداری روی کلمه ها، توی حرف دیگران میپری، حتما باید ببینی تا یاد بگیری، تو هم جزو این دسته هستی. بهترین روش برای یادگیری و مطالعه تو اینه که هر مطلبی که یاد می گیری به شکل نمودار ترسیم کنی یا یک شکل ذهنی براش بکشی تا بتونی بهتر یادش بگیری. مثلا اگه تو میخوای لغت درس زبانت رو حفظ کنی برای خودت کارت های تصویری درست کن!

تاثیر سبک یادگیری شنیداری در مطالعه نوجوانان

تا حالا به این دقت کردین که بعضی از دوستاتون موقع درس خوندن مطلب رو بلند تکرار می کنن. افراد دارای سبک یادگیری شنیداری از راه شنیدن بهتر مطالب رو یاد می گیرن. شمرده شمرده صحبت میکنی؟ خوب به حرف دیگران گوش میدی؟ ترجیح میدی به جای این که درس رو بخونی یکی برات توضیح بده؟ وقتی درس رو گوش بدی بهتر یاد میگیری؟ باید بگم که اگر جوابت به سوال های بالا مثبت هستش تو جزو سبک شنیداری هستی و برای این که راحت بتونی مطالب و یادبگیری با بلند تکرار کردن مطالب برای خودت یا درس دادن و توضیح دادن مطالب برای دیگران یا خودت یادگیری رو برای خودت راحت تر کن.

البته بعضی از منابع نوشتن که این دسته چون هوش موسیقایی بالایی دارن موسیقی هم به یادگیری شون میتونه کمک کند. با مثال قبلی همون لغات زبان توضیحش میدم براتون مثلا اگه فردا امتحان زبان داری به جای استفاده از فلش کارت، مکالمه گوش کن یا صدای خودت رو ضبط کن و بعد گوش کن. در نظریه ی دیگه به این سبک یادگیری سبک یادگیری منطقی میگن که 65 درصد یادگیرنده ها رو تشکیل میدن. از کارهای عملی و منطقی خوششون میاد.

تاثیر سبک یادگیری نوشتاری در مطالعه دانش آموزان

کلا اگه تو جزو این دسته از دانش آموزان هستی دوست داری موقع درس خوندن و یادگیری مطلب هم به متن کتاب نگاه کنی یا نکات رو هنگام مطالعه نت برداری کنی. این گروه دوست دارند کتاب بخونن تا این که داستان بشنون! شما جزو دانش آموزایی هستی که حتما باید نکات و یادداشت کنی تا یاد بگیری؟ حتما باید کتاب و بخونی تا متوجه مطلب بشی؟ از نوشتن خوشت میاد؟ اگه اینطور هستی پس تو هم جزو این دسته ای که کلی دفتر های رنگارنگ داری که اکثر مطالب رو داخلش نوشتی.

آیا بهترین جزوه نویس کلاسی؟ پس بدون تردید سر کلاس که معلم درس میده باید نکته برداری کنی یا موقع خوندن درس خلاصه نویسی کنی این یه راه خوب برای این هست که بتونی بهتر یادبگیری. البته این نوشتن یا نکته نویسی رو باید به روش خودت انجام بدی تا بیشترین یادگیری رو برات رقم بزنه. در یه نظریه به این ها یادگیرنده های درونگرا هم میگن که 40 درصد از یادگیرنده ها هستن. از کارهای بدون سر و صدا و از تنها کار کردن هم لذت می برن.

تاثیر سبک یادگیری حرکتی در مطالعه دانش آموزان

شاید سبک های قبلی رو اسمش رو شنیده بودین ولی این رو نه. این افراد عاشق فعالیت ها فیزیکی هستند. اون ها وقتی چیزی رو میبینن باید لمسش کنن تا بتونن درکش کنن. دیدین بعضی از دوستاتون رو حتما تو کلاس شیطونن و کارهای عجیب تو کلاس انجام میدن یا بعضیا که عاشق باز کردن پیچ و مهره اسباب بازی هستن. ولی واقعا اون ها نه شیطونن نه پر انرژی فقط با حرکت و فعالیت یاد می گیرند. آیا حتما باید هم ببینی هم بشنوی هم لمس کنی تا بتونی یاد بگیری؟

کارهای عملی سر کلاس رو بهتر یاد می گیری؟ دوست داری هر چیز جدید رو تجربه کنی و از نزدیک ببینی؟ اگه جزو این دسته هستی باید از درس برای خودت معما و بازی درست کنی تا یادگیریت بره بالا. البته به این ها یادگیرنده های برونگرا هم گفته می شود که از کارهای گروهی لذت می برند، از منابع خارجی ایده می گیرند. حتما باید تجربه کنند تا یادبگیرن. این یادگیرنده ها 60 درصد از جامعه رو تشکیل می دهند. مثلا برای یادگرفتن لغت های زبان از روش بازی لغت استفاده کن.

تشخیص تیپ شخصیتی برای مطالعه موثر نوجوانان

اهمیت شناخت تیپ شخصیتی برا مطالعه موثر، شاید به نظر تو بعد از خوندن این توضیح ها یه ذره سخت بشه فهمید که چجوری یاد میگیری؟ حتما الان داری میگی که من خب گوش میدم هم خوب میفهمم ولی وقتی کار عملی داریم و با شکل بهم توضیح میدن هم تو یادگیریم تاثیر داره؟ حالا من جزو کدوم دسته هستم؟ تحقیقات و شواهد نشون داده که ما تلفیقی از همه ی این گروه ها هستیم. ولی هر کدوم از ما یکی از این روش ها بهتر برامون جواب میده و یادگیری رو بیشتر تحت تاثیر قرار میده. و همین باعث تفاوت ما می شه.با خواندن این مثال و روشی که به نظرتون بهتر می تونید یادبگیرید تقریبا می تونید بفهمید که کدوم روش براتون بهتر هستش؟

فرض کنید امروز کلاس زیست شناسی دارید و معلم قراره مبحث مغز رو بهتون یاد بده به نظرتون چطوری بهت آموزش بده خوب یاد می گیری؟ شما رو به آزمایشگاه ببره و مغز گوسفند رو براتون توضیح بده و اجازه بده شما لمسش کنید و از نزدیک یاد بگیرید؟ نه توی کلاس با عکس بهتون آموزش های لازم رو بده؟ یا اگر شما به هر کدوم از این دو روش بالا باشه به مطالب فقط گوش می دید؟ در هر صورت تو چه در آزمایشگاه باشی چه در کلاس درس و با تصویر بهت یاد بدن باید متن کتاب رو ببینی و از نکات یادداشت برداری کنی؟ جواب شما به هر کدوم از این سوالات تا حدودی می تونه نشون بده که چه سبک یادگیری بر اساس شخصیت داری.

راجع به اهمیت تفکر نقاد در نوجوانان چقدر میدونی؟

تیپ های شخصیتی بر مبنای نظریه یونگ

ولی سبک های یادگیری فقط این هایی که اشاره کردیم نیست. در نظریه یونگ هم با توجه به ویژگی های شخصیتی سبک های متفاوتی داریم. یونگ 4 کارکرد برای روان ما تعیین کرده:

• برونگرایی در مقابل درونگرایی
• حس در مقابل شهود
• تفکر در برابر احساس
• قضاوت در مقابل ادراک

یونگ میگفت که شخصیت ما تلفیقی از این کارکرد ها هستش. هرکدوم از این ویژگی ها به ما نشون میده که ما چجوری با دنیای بیرون ارتباط برقرار می کنیم.

سبک یادگیری برونگرا

این سبک عاشق این هستش که از دیگران ایده بگیره، کارهای گروهی رو دوست داره، اگه تو دانش آموزی هستی که دوست داری به بقیه درس رو توضیح بدی یا توی کارهای گروهی کلاس لذت میبری پس جزو این دسته هستی. تقریبا 60 درصد یادگیرنده ها برونگرا هستند. در کل بخوایم خصوصیات این گروه رو بگیم:

• از کار گروهی لذت میبرن
• از بیرون ایده میگیرن
• رهبری دوست دارن

سبک یادگیری درونگرا

بر عکس چیزی که همه فکر میکنن درونگرا ها هم اجتماعی هستن ولی دوست دارن خودشون مشکلشون رو حل کنن. عاشق این هستن که تنها مطالعه کنند. 40 درصد از یادگیرنده ها درون گراها هستن. خصوصیات این گروه:

• دوست دارن تنهایی درس بخونن
• دوست دارن جاهای ساکت درس بخونن
• دوست دارن بیشتر گوش بدن و نگاه کنن
• جواب سوالاشون و خودشون پیدا میکنن

سبک یادگیری حسی

این تیپ شخصیتی بیشتر دوست دارن کارهای فیزیکی انجام بدن و همه چیز رو تجربه کنند. زود با هر شرایطی وفق پیدا می کنن. 65 درصد از یادگیرنده ها رو تشکیل میدن. مشخصات سبک های یادگیری حسی:

• برای این که یادبگیرند از تجربه استفاده می کنن
• دوست دارن محیط اطرافشون رو ببینن
• تمرکزشون روی حال هست
• این دانش آموزان با این سبک یادگیری مثل سبک های یادگیری حرکتی درس رو یاد می گیرند

سبک یادگیری شهودی

این سبک 35 درصد یادگیرنده ها رو تشکیل می دهد. دوست دارن کارها رو کم کم انجام بدن و وقتی درس میخونن مطلب رو به طور کلی میفهمن تا این که جزئیات یادشون بمونه.

سبک یادگیری متفکرانه

این سبک خیلی به عقل و منطق علاقه دارن، هر تصمیمی میگیرن براساس عقلشونه. مثل این که چون میدونه فردا امتحان داره منطقی اینه که درس بخونه تا فیلم تماشا کنه. 55درصد پسرها و 35 درصد دخترها این سبک یادگیری رو دارن.

سبک یادگیری احساسی

بر عکس شخصیت های متفکرانه بیشتر بر اساس احساس خودشون تصمیم می گیرن. 45درصد پسرها و 65درصد دختر ها این تیپ شخصیتی رو دارن.

سبک یادگیری قضاوتی

خیلی کارهاشون با برنامه هستش وقتی هم یه کاری رو میخوان انجام بدن کلی مطلب راجع بهش پیدا می کنن. 45 درصد از آدم ها سبک یادگیریشون قضاوتی هست.

سبک یادگیری ادراکی

این سبک از اون دسته هستن که هر کاری رو شروع می کنند به پایان نمی رسونند. بعدش هم یهو تصمیم میگیرن یه کاری رو انجام بدن. 55 درصد از مردم این سبک یادگیری رو دارند.

جمع‌بندی

شناخت سبک یادگیری نوجوانان گامی کلیدی برای موفقیت در تحصیل و رشد فردی است. هر نوجوان باید بداند که یاد گیری یک فرآیند شخصی است، نه رقابت با دیگران. هماهنگی بین رابطه سبک یادگیری و روش مطالعه مؤثر باعث می ‌شود مطالعه از یک وظیفه‌ ی خسته‌کننده به تجربه ‌ای جذاب و سازنده تبدیل شود.

والدین، معلمان و مشاوران با درک تفاوت‌های فردی و فراهم کردن فرصت‌های یادگیری متنوع، می‌ توانند نوجوانان را به یادگیری عمیق ‌تر و هدفمند تر هدایت کنند. در نهایت، مطالعه مؤثر برای نوجوانان با سبک یادگیری متفاوت همان مسیری است که منجر به موفقیت پایدار و احساس توانمندی واقعی می‌شود.

سوالات متداول

1. چگونه می ‌توان سبک یادگیری خود را تشخیص داد؟

با مشاهده ‌ی نحوه‌ی یادگیری در موقعیت‌های مختلف و انجام آزمون‌های سبک یادگیری که توسط مشاوران تحصیلی ارائه می ‌شوند.

2. انواع رایج سبک‌های یادگیری در نوجوانان کدامند؟

سبک‌های دیداری، شنیداری، جنبشی و خواندن ، نوشتن از رایج ‌ترین الگوهای یادگیری هستند.

3. آیا انتخاب روش مطالعه بر اساس سبک یادگیری حتماً نتایج بهتری می‌ دهد؟

بله، زیرا وقتی روش مطالعه متناسب با سبک یادگیری باشد، تمرکز، درک مطلب و ماندگاری حافظه افزایش می‌ یابد.

برای رزرو و ثبت نام جلسات مشاوره تحصیلی بارسا
( مشاوره تحصیلی تلفنی و حضوری ) با شماره ۲۲۶۷۷۹۱۷-۰۲۱ تماس بگیرید
یا عدد ۶۶ را به سامانه ۳۰۰۰۹۰۹۰۳۰ ارسال کنید.