طرحواره محرومیت هیجانی

طرحواره محرومیت هیجانی چیست ؟

آیا احساس می‌کنید کسی شما را درک نمی‌کند؟
آیا احساس می‌کنید به عشق و محبت بیشتری نیاز دارید؟
آیا از نظر دیگران، انسانی سرد، نامهربان و دست‌نیافتنی هستید؟
آیا فرد خاصی در زندگی شما وجود ندارد که واقعاً نگران حال شما باشد؟
آیا شریک عاطفی شما در شرایط و لحظه‌های سخت در کنار شما نیست؟
در صورتی که پاسخ شما به این موارد مثبت است و یا درباره یکی از نزیکان شما صادق است پیشنهاد میکنیم تا پایان این مقاله همراه ما باشید.
محرومیت هیجانی باعث می‌شود فرد احساس تهی‌بودن کند؛ یعنی احساس نادیده‌ گرفته‌ شدن، کمبود، محرومیت و غم و دلتنگی می‌کند و انگار مُهر تنهایی و بی‌پناهی بر پیشانی‌شان زده شده است. افرادی که در این تله می‌افتند، بسیار پرتوقع می‌شوند؛ یعنی محبت اطرافیان، آنها را راضی نمی‌کند.

انواع محرومیت هیجانی:

1-محرومیت از محبت: افراد درگیر این نوع از طرحواره محرومیت هیجانی، احساس می‌کنند کسی به آنها توجه و محبت نمی‌کند و احساس می‌کنند از محبت‌هایی نظیر لمس‌شدن و در آغوش‌گرفته‌شدن محروم‌اند.

2-محرومیت از همدلی: این افراد احساس می‌کنند هیچ‌کس به حرف دلشان گوش نمی‌کند یا کسی تلاش نمی‌کند که بداند آنها چه کسی هستند و چه احساسی دارند.

3-محرومیت از حمایت: این افراد احساس می‌کنند کسی نیست که آنها را حمایت و راهنمایی کند. حتی وقتی از دیگران راهنمایی و حمایت کسب می‌کنند، باز هم با محرومیت مواجه هستند. کسانی که طرحواره محرومیت هیجانی دارند، اغلب دچار طرحواره ایثار هم هستند.

اشخاصی که در تله محرومیت هیجانی هستند، رفتارهای خاصی انجام می‌دهند؛ مثل ابراز نکردن و تمایل به محبت، درخواست‌نکردن از افراد مهم زندگی برای رفع نیازهای هیجانی، سؤال‌ کردن از دیگران، درعوض درباره خودشان کمتر حرف می‌زنند یا اصلاً حرفی نمی‌زنند. انجام رفتارهایی بر خلاف احساس زیربنایی، بیان‌نکردن احساسات و سایر رفتارهایی که منجر به محرومیت آنها و باعث می‌شود نیازهای هیجانی‌شان ارضا نشود. البته این افراد انتظار حمایت هیجانی ندارند؛ درنتیجه آن را هم دریافت نمی‌کنند. این افراد معمولاً همسری را انتخاب می‌کنند که نمی‌تواند یا نمی‌خواهد از نظر هیجانی آنها را ارضا نماید. آنها بیشتر افراد بی‌عاطفه، خودمحور، تنها یا نیازمند را برای زندگی مشترک خود انتخاب می‌کنند که آنها را با محرومیت هیجانی مواجه می‌کند. هرچه آنها بیشتر دوری می‌کنند، افراد درگیر این تله بیشتر احساس تنهایی می‌کنند. همچنین، این افراد روابط بین‌فردی و صمیمانه ندارند و خیلی تمایلی به برقراری رابطه از خود نشان نمی‌دهند.

آنهایی که محرومیت هیجانی را به‌صورت افراطی جبران می‌کنند، بسیار پرتوقع هستند؛ مخصوصاً وقتی نیازهایشان ارضا نشود، عصیان می‌کنند. این افراد گاهی حالت خودشیفتگی پیدا می‌کنند. ازآنجاکه در دوران کودکی محروم یا لوس بار آمده‌اند، احساس می‌کنند که دیگران وظیفه دارند نیازهایشان را برطرف کنند. چنین انسان‌هایی بر این باورند که به هر روش و طریقی باید انتظاراتشان برآورده شود. آنها لوس و بی‌مسئولیت بار آمده‌اند و هیچ‌گاه از قوانینی اطاعت نکرده‌اند. البته بعضی اوقات این افراد به خاطر استعداد و هوشی که بروز داده‌اند، دوست داشته شده‌اند؛ اما هیچ‌وقت محبت واقعی و خالص را دریافت نکرده‌اند. تعداد کمی از این افراد، نیازهایشان را به گونه‌ای بیان می‌کنند که در نظر دیگران افراد وابسته، درمانده و نمایشی جلوه می‌کنند. ممکن است مشکلات روان‌تنی و جسمی داشته باشند و با شرایط خاص خود، جلب توجه می‌کنند یا دیگران را وادار می‌کنند از آنها مراقبت نمایند و به این ترتیب، از این علائم نفع می‌برند. البته این کار خارج از حوزه هوشیاری آنها انجام می‌شود.

سرچشمه تله محرومیت هیجانی :

تله محرومیت هیجانی دلایل مختلفی می‌تواند داشته باید. در ادامه، تعدادی از این دلایل را بررسی خواهیم کرد:

1-مادری که وظایف عاطفی کودک را به عهده داشته، سرد و بی‌محبت بوده و کودک را به‌اندازه کافی در آغوش نگرفته است.

2-کودک احساس با ارزش بودن و دوست‌داشته‌شدن نکرده است و یا کودک این احساس را ندارد که عزیز و دوست‌داشتنی است.

3-مادر یا مراقب کودک، وقت و زمان و توجه کافی به کودک اختصاص نداده است.

5-کودک را راهنمایی یا آرام نکرده تا کودک یاد بگیرد چگونه خودش را آرام کند یا تسکین دهد.

روابط عاشقانه تله محرومیت هیجانی :

در فرهنگ ایرانی ما، روابط عاشقانه نزدیک‌ترین نوع روابط است. افرادی که گرفتار تله محرومیت هستند، به‌طورکلی، از چنین روابط اجتناب می‌کنند یا برای مدت کوتاهی در آن می‌مانند که این هم به نوعی فرارکردن است. حتی اگر برای فرار از تنهایی تمایل داشته باشند وارد رابطه شوند، تله آنها بیشتر مشاهده می‌شود.

علائم قابل توجه در روابط عاشقانه تله محرومیت هیجانی :

• فقط او حرف می‌زند.
• سرد و گوشه‌گیر است.
• احساسات فرد را درک نمی‌کند و با لمس‌کردن و بوسیدن او مشکل دارد.
• به صحبت‌های شخص گوش نمی‌دهد.
• وقتی نیاز به کمک آنها دارند، در کنارشان نیستند.
• خیلی بیشتر از عشقی که دریافت می‌کنند، عشق می‌ورزند.

اگر چند نمونه از این نشانه‌ها هم‌زمان با هم رخ داد، فرار کنند ؛ مخصوصاً وقتی جذابیت زیادی احساس می‌کنند، تله آنها با قدرت تمام در حال فعال‌شدن است. می‌دانیدکه پذیرش این شرایط برای آنها سخت است. همه خواسته‌شان این است که در رابطه بمانند. حتی اگر شخصی را انتخاب کنند که عاطفه دارد، باز خطراتی در مسیر رابطه برای آنها وجود خواهد داشت که مثل گذشته دچار محرومیت هیجانی شوند.

تله‌های محرومیت هیجانی در رابطه :

1. نیازهایی را که دارند، از طرف مقابلشان پنهان می‌کنند؛ چون وقتی نیازشان برآورده نمی‌شود، احساس ناامیدی می‌کنند.

2. از احساسات خود حرفی نمی‌زنند؛ چون وقتی درکشان نمی‌کنند، احساس ناامیدی در آنها به‌وجود می‌آید.

3. می‌فهمند که عاطفه دریافت نمی‌کنند؛ اما حرفی نمی‌زنند و به خشم پناه می‌برند.

4. خودشان را آسیب‌پذیر نشان نمی‌دهند تا فرد مقابلشان بتواند کمی از آنها نگهداری کند یا آنها را راهنمایی نماید.

5. ناراحت هستند و نیاز به عاطفه و محبت دارند.

6. شریکشان را متهم می‌کنند که به آنها اهمیت نمی‌دهد.

7. دور از دسترس می‌شوند.

مراحل درمان طرحواره محرومیت هیجانی :

برای درمان طرحواره محرومیت هیجانی، ابتدا باید با مراحل درمان طرحواره محرومیت هیجانی آشنا شویم :

1. فقدان کودکی خود را شناسایی و احساس کنند و کودک آسیب‌دیده درونشان را درک کنند.

باید به حقیقت آنچه در کودکی برایشان رخ داده پی ببرید، هر نوع محرومیت (محرومیت از حمایت، محبت، همدلی) به جنبه‌ای از عشق مرتبط است. آیا آنها را در آغوش گرفته و بوسیده‌اند؟ آیا والدینشان زمان خود را به آنها اختصاص داده‌اند؟ آیا با احساسات آنها همگام بوده‌اند؟ آیا در هنگام مشکلات، محرم و رازدار‌شان بوده‌اند؟ آیا برای شنیدن صحبت‌هایشان تمایل نشان می‌دادند؟

مراقبت یعنی فراهم‌کردن قدرت، راهنمایی، هدایت و امنیت. آیا وقتی نیاز به نصیحت داشتند، کسی بوده که مراقب‌شان باشد، نصیحتشان کند و امنیت‌شان را برقرار کند؟

2. احساس محرومیت را در روابط کنونی‌شان به‌دقت در نظر بگیریند. نیاز به محبت، همدلی و راهنمایی را به‌خوبی لمس کنند.

 هروقت تله شان در حال فعال‌شدن است، هوشیار باشند، ممکن است وقتی احساس بی‌ارزشی یا تنهایی می‌کنند و هیچ‌کس آنها را درک نمی‌کند یا شریک عاطفی‌شان دور از دسترس است، احساس ناراحتی کنند. هر حس شدیدی مبنی بر محرومیت ممکن است نشانه‌ای از فعال‌شدن تله آنها باشد. باید به اتفاق‌های اطرافشان بیشتر دقت کنند.

3. روابط گذشته خود را به‌منظور روشن‌سازی الگوی حاکم بر روابط بررسی کنند. موانعی را که باعث تغییر نکردن آنها می‌شود، را فهرست کنند. فهرستی از مهم‌ترین روابط زندگی‌شان تهیه کنند. روی روابط عاشقانه، خانوادگی، دوستان و نزدیکان تمرکز کنند. درباره مشکلی که برای هرکدام پیش آمده است، فکر کنند.

4. از رابطه با افراد سرد و بی‌مِهر که آنها را به‌شدت جذب خودشان می‌کنند، دوری کنند. این جزو قوانین ساده‌ای است که عمل به آن دشوار است. درگیر افرادی که دچار فقدان عاطفه هستند، نشوند.

5. وقتی فرد دلخواهشان از لحاظ هیجانی آدم سالمی است، از این فرصت استفاده کنند تا روابطشان را بهبود ببخشند. نیازها و آسیب‌پذیری‌هایشان را بازگو کنند. بسیاری از افرادی که دچار تله محرومیت هیجانی هستند، در روابط سالم احساس خستگی و نارضایتی می‌کنند و میدان را ترک می‌کنند پس برای درمان تله محرومیت هیجانی ، سعی کنند حتی اگر رابطه‌شان هیجان ندارد، بلافاصله آن را رها نکنند. شاید فقط باید به احساس عجیب خود مبنی بر برآوردن نیازهایشان عادت کنند.

6. از مقصردانستن اطرافیان و پرتوقعی خودشان دست‌ بردارند. اگر می‌خواهند رابطه خوبی داشته باشند، افراد نزدیکشان را در جریان احساساتشان قرار دهند و با آنها سهیم شوند و خودشان را به آنها متصل کنند.

سخن آخر در رابطه با طرحواره محرومیت هیجانی :

تغییر، کار راحتی نیست و باید از خودشان شروع شود. برای تغییر باید تلاش و پشتکار داشت. درمان تله محرومیت هیجانی به سادگی امکان پذیر نیست و به‌راحتی نمی‌توانند از تله محرومیت هیجانی رها شوند. این تله به‌تدریج تغییر می‌کند. آنها باید با رفتار احساسی و طرز فکر جدید در برابر آن ایستادگی کنند و میدان را خالی نکنند. این را بدانند که هرچه در کودکی بیشتر آسیب دیده باشند، باید تلاش بیشتری کنند.