آیا ممنوعیت شبکه‌های اجتماعی جوانان را ایمن و سالم‌تر می‌کند؟

چالش‌ها و پیامدهای ناخواسته روان‌شناختی ممنوعیت شبکه‌های اجتماعی

نکات کلیدی:

• دولت استرالیا اعلام کرده که قصد دارد ممنوعیت استفاده از شبکه‌های اجتماعی برای افراد زیر 16 سال را بررسی کند.
• داده‌های روان‌شناختی نشان می‌دهد که ممنوعیت یک موضوع می‌تواند تأثیراتی غیرمنتظره و گاه معکوس به همراه داشته باشد.
• بهبود مهارت‌های تنظیم هیجانی و خودکنترلی در جوانان ممکن است استراتژی بهتری باشد.

بررسی اولیه

دولت استرالیا به‌منظور پاسخ به نگرانی‌ها در مورد ایمنی آنلاین جوانان اعلام کرده که قصد دارد ممنوعیت استفاده از شبکه‌های اجتماعی برای افراد زیر 16 سال را بررسی کند. این پیشنهاد محدود به استرالیا نیست؛ اتحادیه اروپا و بریتانیا نیز در حال بررسی احتمالات مشابه هستند. از سوی دیگر، رژیم‌های استبدادی مانند روسیه و ترکیه، به طور مکرر ممنوعیت‌های موقتی برای شبکه‌های اجتماعی اعمال می‌کنند. وزیر آموزش فرانسه نیز رویکردی مرحله‌ای برای دسترسی به فناوری پیشنهاد داده است؛ به‌طوری‌که برای کودکان زیر 3 سال هیچ‌گونه استفاده از صفحه‌نمایش مجاز نیست، بین 3 تا 6 سال فقط با نظارت بزرگ‌سالان امکان‌پذیر است، زیر 11 سال نباید از دستگاه‌های همراه استفاده کنند، و زیر 15 سال دسترسی به شبکه‌های اجتماعی ممنوع باشد.

با این حال، هیچ‌کدام از این پیشنهادها هنوز به قانون تبدیل نشده‌اند، و نحوه اجرای این طرح در استرالیا همچنان موضوع بحث و نگرانی است. سؤال اصلی این است: آیا این ممنوعیت می‌تواند واقعاً ایمنی، شادی، و سلامت جوانان را بهبود بخشد؟

شواهد مثبت و منفی

بدون شک، شبکه‌های اجتماعی می‌توانند آسیب‌زا باشند. این فضاها کودکان و نوجوانان را در معرض خطراتی قرار می‌دهند که در غیر این صورت کمتر تهدیدکننده هستند. همچنین، تأثیرات منفی بر سلامت روان، خواب، و ورزش آن‌ها دارند. به این ترتیب، در ظاهر پاسخ به مسئله ممنوعیت ساده به نظر می‌رسد: حتی با وجود مزایای ارتباطات دیجیتال، ممنوعیت شبکه‌های اجتماعی (مشابه ممنوعیت دخانیات) می‌تواند ایمنی، سلامت، و خوشبختی افراد را افزایش دهد.

اما، کلمه «ممنوعیت» همیشه نگرانی‌هایی اخلاقی و سیاسی را برمی‌انگیزد و یادآور رژیم‌های استبدادی محدودکننده آزادی‌ها است.

واکنش‌ها و پیامدهای ناخواسته

طبیعتاً شرکت‌های دیجیتال مخالف این ایده هستند و اعتراضاتی از سوی غول‌های فناوری مطرح شده است. اگرچه این اعتراضات اغلب به منافع شخصی آن‌ها نسبت داده می‌شود، اما همچنان نگرانی‌هایی در مورد اجرای ممنوعیت وجود دارد. از جمله این نگرانی‌ها، شناسایی سن کاربران است که ممکن است به سیاست‌های دیگری نظیر معرفی کارت‌های دیجیتال برای اثبات سن منجر شود.

از سوی دیگر، داده‌های روان‌شناختی نشان می‌دهد که ممنوعیت‌ها اغلب اثراتی غیرمنتظره و گاه معکوس به همراه دارند. «واکنش روانی» یکی از این اثرات است که در نتیجه تهدید آزادی افراد ایجاد می‌شود و می‌تواند باعث افزایش تمایل به رفتار ممنوعه شود.

مهارت‌های خودکنترلی

یکی از پیامدهای نگران‌کننده ممنوعیت‌های خارجی، کاهش توانایی افراد در خودکنترلی است. مطالعات نشان داده‌اند افرادی که در کودکی تحت والدین محدودکننده رشد کرده‌اند، در بزرگ‌سالی تمایل بیشتری به اعمال محدودیت‌های مشابه دارند، اما توانایی کمتری در کنترل رفتار خود نشان می‌دهند. این موضوع در استفاده از شبکه‌های اجتماعی نیز صادق است. بهبود مهارت‌های تنظیم هیجانی و خودکنترلی می‌تواند راهکاری مؤثرتر از اعمال ممنوعیت باشد.

نتیجه‌گیری

در نهایت، می‌توان به این نتیجه رسید که کنترل استفاده جوانان از شبکه‌های اجتماعی مسئله‌ای حساس است و بهتر است به جای ممنوعیت، با تمرکز بر بهبود مهارت‌های هیجانی و خودکنترلی آن‌ها مدیریت شود. با این حال، از آنجا که خود شبکه‌های اجتماعی توانایی‌های خودکنترلی را کاهش می‌دهند، این مسئله بسیار پیچیده و دشوار است.