نقش شبکه‌ های اجتماعی در شکل‌ گیری سلامت روان نوجوانان

فهرست مقاله:

• کمک به نوجوانان برای کاهش تأثیرات منفی تکنولوژی و فضای مجازی
• تأثیر شبکه‌ های اجتماعی بر سلامت روان نوجوانان دختر
• چرا نوجوانان بیش از هر گروه دیگری از شبکه‌های اجتماعی استفاده می‌کنند؟
• تأثیرات مثبت و منفی فضای مجازی بر نوجوانان
• وضعیت سلامت روانی نوجوانان وابسته به رسانه‌های اجتماعی
• مراقبت های والدین از فرزندان مقابل شبکه های اجتماعی
• خطرناک ترین تاثیرات فضای مجازی بر سلامت نوجوانان

در سال‌های اخیر استفاده از شبکه‌های اجتماعی میان نوجوانان به سرعت افزایش یافته است و اکنون بخش بزرگی از ارتباطات، سرگرمی، یادگیری و حتی هویت‌سازی آن‌ها از طریق فضای مجازی شکل می‌گیرد. امروزه تأثیر شبکه‌ های اجتماعی بر نوجوانان تنها به ارسال پیام یا اشتراک‌گذاری عکس محدود نیست؛ بلکه بر احساسات، رفتار، نگرش‌ها، انتخاب‌ها و سبک زندگی آنان تأثیر می‌گذارد.

همین موضوع باعث شده تأثیر شبکه‌ های اجتماعی بر سلامت روانی دانش‌آموزان به یک دغدغه جدی والدین، مدارس و متخصصان تبدیل شود. اگر نوجوان نتواند تعادل میان زندگی واقعی و مجازی را بیاموزد، شبکه‌های اجتماعی می‌توانند به منبع اضطراب، مقایسه‌های مخرب، افت تحصیلی دانش‌آموزان و بی‌ثباتی رفتاری تبدیل شوند. اما اگر مدیریت صحیح آموزش داده شود، می‌توانند به فرصت یادگیری، رشد اجتماعی و افزایش مهارت‌ها تبدیل شوند.

کمک به نوجوانان برای کاهش تأثیرات منفی تکنولوژی و فضای مجازی

مؤثرترین روش کاهش تأثیر فضای مجازی بر سبک زندگی نوجوانان ایجاد ممنوعیت نیست، بلکه آموزش مهارت خودکنترلی است. نوجوان باید یاد بگیرد که استفاده زیاد از شبکه‌های اجتماعی حتی اگر لذت‌بخش باشد، همیشه سالم نیست. اثرات منفی شبکه ‌های اجتماعی بر جوانان برای مدیریت استفاده شامل:

• زمان‌بندی مشخص برای اینترنت و فعالیت‌های واقعی
• افزایش سرگرمی‌های غیرمجازی مانند ورزش، هنر، مطالعه و فعالیت‌های گروهی
• ایجاد رابطه عاطفی سالم بین والدین و نوجوان
• تشویق نوجوان به گفت‌وگو درباره فشارهای فضای مجازی
• اعتماد متقابل به جای توبیخ و کنترل شدید

والدین می‌توانند به کمک مشاوره تحصیلی مهارت‌های فرزندپروری دیجیتال یاد بگیرند و به جای تنش، ارتباطی حمایتی با نوجوان ایجاد کنند. زمانی که نوجوان احساس امنیت و درک شدن داشته باشد، راحت‌تر می‌پذیرد که تعادل میان فضای مجازی و زندگی واقعی به نفع سلامت اوست.

حتما بخوانید: نحوه رفتار درست با نوجوانان و کودکان

تأثیر شبکه‌ های اجتماعی بر سلامت روان نوجوانان دختر

تحقیقات نشان می‌دهد استفاده زیاد از فضای مجازی می‌تواند احساس شادی یا استرس در نوجوان را تحت تأثیر قرار دهد. هر بار که نوجوان محتوای سایر کاربران را می‌بیند، ممکن است خود را با دیگران مقایسه کند و احساس کند از هم‌سن‌و‌سالانش عقب مانده است. این مقایسه‌ها بزرگ‌ترین عامل آسیب روانی هستند و موجب کاهش عزت‌نفس، حس ناکافی بودن و نگرانی دائمی می‌شوند.

همین موضوع تأثیر فضای مجازی بر نوجوانان را بسیار جدی می‌کند. نوجوانانی که بیش از حد به پیام‌ها، لایک‌ها و بازخورد کاربران وابسته می‌شوند، بیشتر احتمال دارد دچار افسردگی و اضطراب شوند. مدارس آگاه مانند دبیرستان دوره اول دخترانه با ارائه برنامه‌های آموزشی درباره مدیریت استفاده از اینترنت، نقش مهمی در جلوگیری از این آسیب‌ها دارند.

چرا نوجوانان بیش از هر گروه دیگری از شبکه‌های اجتماعی استفاده می‌کنند؟

نوجوانی دوره‌ای است که فرد به دنبال هویت، دیده شدن، استقلال و ارتباط با همسالان است. به همین دلیل شبکه‌های اجتماعی برای نوجوانان جذاب‌تر از هر رده سنی دیگر است. به‌دست‌آوردن لایک، دنبال‌کننده و تأیید دیگران برای بسیاری از نوجوانان به معیاری برای سنجش ارزش خود تبدیل شده است و همین موضوع تأثیر شبکه‌ های اجتماعی بر سبک زندگی جوانان را افزایش می‌دهد.

نوجوان ممکن است برای تأثیر فضای مجازی بر نوجوانان جوری رفتار کند که با شخصیت واقعی‌اش متفاوت است یا ساعات خواب و مطالعه خود را قربانی کند. در دبیرستان دخترانه دوره دوم مهارت‌های خودشناسی و تفکر انتقادی آموزش داده می‌شود تا نوجوان بتواند میان زندگی واقعی و مجازی مرز سالمی ایجاد کند و در دام مقایسه‌های ناسالم نیوفتد.

خواندن این مقاله را از دست ندید: روش های درمان اختلال مو کندن دانش آموزان

تأثیرات مثبت و منفی فضای مجازی بر نوجوانان

فضای مجازی نه کاملاً مضر است و نه کاملاً مفید. اگر استفاده هدفمند باشد، نوجوان مهارت‌های زیادی به دست می‌آورد؛ از جمله توانایی تولید محتوا، یادگیری مهارت‌های جدید، ارتباط با افراد متخصص، دسترسی به منابع آموزشی و حتی فرصت‌های آینده شغلی. از سوی دیگر، اثرات منفی شبکه ‌های اجتماعی بر جوانان کاملاً قابل مشاهده است: تأثیر شبکه‌ های اجتماعی بر سلامت روانی دانش‌آموزان ،کاهش تمرکز، اختلال خواب در نوجوانان، کم‌تحرکی، اعتیاد رفتاری دانش‌آموزان، فاصله از خانواده، مقایسه مخرب و بروز اضطراب اجتماعی.

برای کمک به خانواده‌ها، مراکز مشاوره تحصیلی راهنمایی‌های مؤثر ارائه می‌دهند تا نوجوان یاد بگیرد استفاده هدفمند و زمان‌بندی‌شده از فضای مجازی بهتر از استفاده بدون کنترل است. اگر نوجوان بداند تأثیر رسانه‌ های اجتماعی بر نوجوانان قرار نیست جایگزین زندگی واقعی شوند، تأثیرات مثبت آن به‌مراتب بیشتر خواهد بود.

وضعیت سلامت روانی نوجوانان وابسته به رسانه‌های اجتماعی

نوجوانانی که برای خواب، احساس ارزشمندی، رضایت و سرگرمی به تلفن همراه و فضای مجازی وابسته هستند، بیشتر در معرض مشکلات احساسی و تحصیلی قرار می‌گیرند. وابستگی به لایک، ترس از حذف شدن از جمع دوستان آنلاین، یا نگرانی از عقب ماندن از محتوا می‌تواند در طولانی‌مدت باعث بی‌خوابی، انزواطلبی، افت انگیزه و حتی پرخاشگری شود. این الگو دقیقاً نشان می‌دهد که تأثیر رسانه‌ های اجتماعی بر نوجوانان چقدر جدی است و اگر کنترل نشود، ممکن است روابط خانوادگی و عملکرد تحصیلی را با مشکل مواجه کند. همکاری مدرسه نقش مهمی دارد.

مراقبت های والدین از فرزندان مقابل شبکه های اجتماعی

با کسب مهارت شروع کنید . دنیای شبکه های مجازی محیطی بسیار غنی و گسترده است. و این یکی از مواردی است که نوجوانان باید در مورد آن آگاه باشند. مهارت‌هایی که برای دنیای مجازی و دسترسی به منابعی که بتوانند اطلاعات لازم را از آن دریافت کنند، برای بیشتر مسیرهای آموزشی، شغلی و اجتماعی که به آینده آن ها منتهی می‌شود، ضروری است. برای اینکه بتوان این مهارت را توسعه داد نیاز به تمرین برای نوجوان وجود دارد.تمرین نیاز به زمان دارد و این به والدین بستگی دارد که تعیین کنند چه میزان زمان برای تمرین می تواند مفید و چه میزانی اتلاف وقت و بیش از حد است.

بنابراین، استفاده از اینترنت می‌تواند درگیری‌های زیادی را برای والدین با نوجوان خود ایجاد کند. امکانات اینترنتی که نوجوانان را هیجان زده می کند، اغلب والدین آن ها را می ترساند. هم نوجوانان و هم والدین در فضای آنلاین سؤال مشابهی می پرسند، “چه می شود اگر؟” با این حال، برای نوجوان این معمولاً ابراز علاقه و کنجکاوی است، در حالی که برای والدین اغلب اظهار نگرانی است. شما می توانید برای اکسب اطلاعات بیشتر مقاله تاثیر ارتباط والدین با نوجوانان مطالعه کنید.

خطرناک ترین تاثیرات فضای مجازی بر سلامت نوجوانان

فضای مجازی در دسترس در کنار فواید و جذابیت هایی که دارد و می تواند نوجوانان را هیجان زده کند و خالی از خطر نیست و اثر شبکه های مجازی بر سلامت دانش آموزان زیاد است و والدین باید به فرزندان خود کمک کنند تا از این خطرات آگاه شوند

تعدادی از این خطرات عبارت اند از:

• تاثیر شبکه های مجازی بر سلامت دانش آموزان می تواند بر عملکرد شخصی او در زندگی حقیقی نیز تأثیر بگذارد.
• دیگران می توانند از اطلاعات شخصی شما به سود خودشان و برای خودشان استفاده کنند.
• امکان دادن اطلاعات نادرست و غیر واقعی از طرف افرادی که در این فضا با آن ها اشنا می شویم و آن ها را نمیشناسیم بسیار فراوان است.
• استفاده مکرر از فضای مجازی با توجه به این که در اکثر مواقع قابل دسترس هست می تواند الگوهایی از وابستگی را درون فرد ایجاد کند و تاثیر زیادی در سلامت نوجوان دارد.
• تعامل آنلاین و ارتباط های فضای مجازی ممکن است تمایل فرد به معاشرت با افراد واقعی اعم از اعضای خانواده ، دوستان و روابط اجتماعی را کاهش دهد.

سخن پایانی:

شبکه‌های اجتماعی بخشی طبیعی از زندگی نوجوان امروز هستند و حذف کامل آن‌ها نه ممکن است و نه منطقی. هدف این نیست که نوجوان را از اینترنت جدا کنیم، بلکه لازم است به او یاد بدهیم چگونه از آن درست استفاده کند. تأثیر شبکه‌ های اجتماعی بر نوجوانان زمانی مثبت خواهد بود که خانواده و مدرسه به‌جای ممنوعیت و تنبیه، آموزش، گفت‌وگو و حمایت عاطفی را جایگزین کنند.

نوجوانی که مهارت تفکر انتقادی، خودکنترلی و مدیریت زمان را بیاموزد، می‌تواند بدون آسیب دیدن، از فرصت‌های فضای مجازی استفاده کند و به رشد تحصیلی، ذهنی و اجتماعی برسد. ترکیب حمایت والدین، نظارت مدرسه و راهنمایی مشاوره تحصیلی بهترین مسیر برای حفاظت از سلامت روانی و آینده نوجوانان در دنیای دیجیتال امروز است.

سوالات متداول

1.چگونه نوجوان را از فضای مجازی دور کنیم؟

دور کردن نوجوان از تکنولوژی با اجبار یا تنبیه ممکن نیست. بهترین روش جایگزین‌سازی است؛ یعنی ایجاد فعالیت‌های جذاب در زندگی واقعی، مثل ورزش، گردش، کلاس مهارتی و زمان باکیفیت خانوادگی. اگر نوجوان احساس رضایت بیرون از فضای مجازی داشته باشد، وابستگی کاهش پیدا می‌کند.

2.آیا فضای مجازی تأثیر مثبت هم بر نوجوانان دارد؟

بله. اگر استفاده هدفمند و زمان‌بندی‌شده باشد، شبکه‌های اجتماعی باعث یادگیری، افزایش مهارت‌های ارتباطی، تقویت خلاقیت و دسترسی به منابع آموزشی می‌شوند. مشکل زمانی ایجاد می‌شود که استفاده افراطی جایگزین ارتباط واقعی و فعالیت روزمره شود.

برای رزرو و ثبت نام جلسات مشاوره تحصیلی بارسا
( مشاوره تحصیلی تلفنی و حضوری ) با شماره ۲۲۶۷۷۹۱۷-۰۲۱ تماس بگیرید
یا عدد ۶۶ را به سامانه ۳۰۰۰۹۰۹۰۳۰ ارسال کنید.