شخصیت های خودشیفته بیشتر بشناسیم

سبک در برابر اختلال شخصیت خودشیفته :

شخصیت خودشیفته در بعضی از فرهنگ‌ها کاملاً رواج دارد، به‌ویژه در بین غربی‌ها و مخصوصاً صاحبان مشاغلی مانند حقوق‌دانان ، پزشکان ، هنرمندان ، ورزشکاران و سیاست ‌مداران . شخصیت خودشیفته را روی طیفی می‌توان تصور کرد که از سالم تا بیمار متغیر است. در انتهای طیف سالم آن، شخصیت خودشیفته و در انتهای طیف بیمار آن اختلال شخصیت خودشیفته قرار می‌گیرد.

ویژگی‌های سبک شخصیت خود شیفته :

• اگرچه از لحاظ هیجانی در برابر ارزیابی و احساسات دیگران آسیب ‌پذیرند ولی می‌توانید با اصول و متانت از عهده‌ی آنها برآیید.

• در برخورد با دیگران زیرک هستند و از قوت‌ها و مزایای دیگران برای رسیدن به اهداف خود منفعت می‌برند.

• به ‌‌راحتی می‌توانند اندیشه‌ها و پروژه‌های خود را به دیگران بقبولانند و بفروشند.

• رقابت‌کننده‌هایی هستند که توانایی رسیدن به قله را دارند و از بودن در آنجا لذت می‌برند.

• توانایی این را دارند که در حوزه‌ی تخصص خود، به‌عنوان بهترین و موفق‌ترین فرد خود را تصور کنند.

•  خودشان منحصر به‌فرد بودن و توانایی‌هایشان را باور دارند.

• خوشامدگویی ، ستایش و تحسین را با خوشحالی می‌پذیرند.

• درباره‌ی افکار و احساسات خود و دیگران آگاهی تیزبینانه دارند.

• انتظار دارند که دیگران همیشه و در همه حال با آنها خوب رفتار کنند.

• افاده‌ای و در ذهن خود شخص مشهوری است.

کتاب چگونه با شخصیت خودشیفته صحبت کنیم؟

این کتاب نوشته جوان لچار روش‌ها و تکنیک‌های منحصر به فردی را برای برقراری ارتباط و درمان شخصیت‌هایی با اشکال مختلف جراحت خودشیفتگی به ویژه در درمان زوج‌ها توضیح داده است..

کتاب چگونه با شخصیت خودشیفته صحبت کنیم؟

ویژگی های سبک اختلال شخصیت خودشیفته :

از نظر رفتاری :

ازخود راضی ، لاف ‌زن و مغرورند . به خودشان مطمئن هستند و خودمحور به نظر می‌رسند و گرایش دارند که در مکالمه‌ها مسلط باشند و طالب تحسین و تمجیدند و خودنمایانه و متظاهرانه رفتار می‌کنند. افراد دچار اختلال شخصیت خودشیفته ، کم‌صبر ، خودبزرگ‌بین ، دل‌نازک و زیادی حساس هستند.

از نظر روابط با دیگران :

در ارتباط میان‌فردی ، از دیگران استفاده می‌کنند تا خواسته‌ها و تمایلات خود را برآورده کنند. رفتار‌ آنها از نظر اجتماعی سَرسَری ، سطحی ، دلنشین و دوست‌داشتنی است؛ اماقادر نیستند با حسی واقعی به دیگران پاسخ بدهند. وقتی استرس داشته باشند، ممکن است مغرور ، بهره‌کش و در رفتار خود درکل بی‌مسئولیت باشند.

از نظر تفکر :

سبک تفکر آنها به ‌وسیله شاخ ‌و برگ‌دادن و مبالغه‌کردن شناختی مشخص می‌شود. به جای تمرکز کردن روی واقعیت ها و موضوع ها، بیشتر به تمرکز کردن روی تصورات و زمینه‌ها تمایل دارند، درواقع آنها پررویی و گستاخی را به‌جای واقعیت می‌گیرند، تحریف می‌کنند و حتی دست به دروغگویی و فریب می‌زنند تا توهمات خود را درباره‌ی خودشان و پروژه‌هایی که در آنها درگیرند، حفظ کنند. سبک شناختی آنها همچنین با انعطاف ‌ناپذیری معلوم می‌شود و تصور مبالغه‌آمیزی درباره‌ی مهم ‌بودن خود دارند. برای خودشان اهداف غیرواقع‌ بینانه‌ای تعیین می‌کنند و همه آن‌ها را با احساس استحقاق و حس مبالغه‌آمیزی از مهم ‌بودن خود توجیه می‌کنند.

از نظر عاطفی :

از نظر عاطفی یا هیجانی شخصیت‌ خودشیفته به‌وسیله رنگ‌ و بویی از اعتماد به‌ نفس و در بیشتر موقعیت‌ها بی‌اعتنایی- به‌جز مواقعی که اعتماد، خودشیفتگی آنها را به لرزه درمی‌آورد- مشخص می‌شود. در این مواقع ، آنها معمولاً با خشم و انتقاد پاسخ می‌دهند. احساسات آنها به دیگران از زیاد تا خیلی کم در تغییر و نوسان است. ناتوانی آنها در نشان ‌دادن هم‌حسی در روابط سطحی ، با حداقل پیوند‌های عاطفی یا تعهد به دیگران منعکس می‌شود.

از نظر دلبستگی :

دیدگاه این افراد به خودشان بین مثبت و منفی در نوسان است و سبک دلبستگی ترکیبی هراسان-طرد شدگی را به نمایش می‌گذارند. آنها تمایل دارند که خودشان را خاص ببینند ؛ اما از نیاز خود به دیگرانی که می‌توانند به‌طور بالقوه به آنها آسیب برسانند ، آگاهی دارند. درنتیجه از دیگران استفاده می‌کنند تا به نیاز‌هایشان برسند و در همان حال در برابر آنها دست‌ به‌ عصا هستند. سبک دلبستگی هراسان-طردشدگی در افرادی که شخصیت خودشیفته دارند، بسیار رایج است. اما معیار مطلوب از دیدگاه بیشتر صاحب ‌نظران برای اختلال شخصیت خودشیفته این است: « احساس توهمی درباره مهم‌ بودن خود دارند. »

ازدواج با شخصیت خودشیفته :

ازدواج با این افراد مانند ازدواج با اختلالات شخصیت دیگر، ممکن است برای شما سختی‌های زیادی به دنبال داشته باشد. پس از ازدواج با شخصیت خودشیفته متوجه می‌شوید که معنای زندگی مشترک، مفهومی یک‌طرفه از جانب شماست و همسر خودشیفته شما نمی‌تواند کسی جز خودش را دوست داشته باشد. او حتی موفقیت‌های شما را هم به خودش ربط می‌دهد. بعد از ازدواج می‌بینید که دیگر چیزی از خودتان ندارید، حتی اعتماد به ‌نفستان تخریب شده است. اگر در چنین شرایطی قرار گرفتید، حتماً با مشاور مشورت کنید.
این شخصیت با عشق بیش از اندازه خود معرفی می‌شود. در مرحله ابتدایی آشنایی ، شاید تا سال‌ها بعد از ازدواج با وجود ارضا نشدن نیاز‌هایتان از طرف شریک جنسی خودشیفته ، همچنان این فرد برایتان جزو افراد جذاب است و متوجه هم نمی‌شوید که دلیل این وابستگی چیست. اکنون به‌اختصار به بعضی از ویژگی‌هایی که باعث جذابیت این شخصیت می‌شود، اشاره می‌کنیم:
حرف‌های دلنشین و زیبایی به شما می‌زند : این شخصیت خوش‌سَروزبان است و در برخورد‌های اول به‌شدت شما را جذب خودش می‌کند. عادت دارد که دیگران، مخصوصاً زیردستانش را مسخره کند. بهتر است به برخورد این افراد با زیردست‌هایشان توجه کنید.
اعتمادبه‌نفس کاذب دارد : شخصیت خودشیفته در برخی از زمینه‌ها عملکرد خوبی دارد؛ اما آنچه از خود نشان می‌دهد، بسیار اغراق‌آمیز و بدون درنظرگرفتن شکست‌هایش است. او با استفاده از دروغ و بزرگ‌نمایی، کاذب‌ بودن اعتماد به ‌نفس خود را پنهان می‌کند.
فقط وعده و وعید می‌دهد : این افراد به دلیل قدرت بیان خوب و زبان چرب و نرمی که دارند، معمولاً از خیال‌بافی‌هایشان برای آینده ، تصویر‌های جالبی بیان می‌کنند و تا وقتی موعد این خیال‌بافی‌ها نرسد، با بزرگ‌نمایی سر شما را گرم می‌کنند.

تا وقتی به شما نیاز دارد، برایتان نقش بازی می‌کند : شخصیت خودشیفته برای جلب محبت از سوی شما نقش بازی می‌کند و تا زمانی که نیاز‌هایش را برآورده نکند، به نقش بازی‌کردن خود ادامه می‌دهد، اما رفتار او پس از دریافت خواسته‌اش تغییر می‌کند؛ زیرا این شخصیت فقط به خودش عشق می‌ورزد.
کلید صندوقچه اسرارتان را می‌رُباید: این افراد ضعف‌های شما را فهرست می‌کنند تا در مواقع لزوم از آن استفاده کنند. آنها معمولاً خودشان را خیلی رازدار نشان می‌دهند و فرصتی فراهم می‌کنند تا شما با آنها درددل کنید و از ناراحتی ‌هایتان حرف بزنید، شما هم خیلی خوشحال هستید که کسی صحبت‌هایتان را می‌شنود و آنها را درک می‌کند. او به ضعف‌های شما گوش می‌دهد تا نسبت به خودش احساس بهتری پیدا کند و از طرف دیگر، بتواند در زمان مناسب از این ضعف‌ها سوءاستفاده کند تا خود را برتر نشان دهد. البته این اتفاق زمانی می‌افتد که احساس کند در رقابت با شما قرار گرفته است.

ملاک‌ های تشخیصی شخصیت خودشیفته :

خود بزرگ‌بینی در خیال یا رفتار، نیاز به مقبولیت و فقدان حس همدلی به‌صورت الگویی نافذ و فراگیر که از اوایل بزرگسالی شروع شده باشد و در زمینه‌های گوناگون به چشم آید.
1. احساس خود بزرگ‌بینی به‌صورت مهم پنداشتن خود دارد.
2. مشغولیت ذهنی و خیال‌پردازی‌هایی درباره موفقیت، قدرت ، استادی ، ذکاوت ، زیبایی یا دوست ‌داشتنی ‌بودن دارد.
3. باور دارد که « استثنایی » است و تنها افراد استثنایی یا رده بالا او را درک می‌کنند یا او باید فقط با این افراد رابطه داشته باشد.
4. احساس محق‌ بودن می‌کند؛ یعنی به شکل نامعقولی انتظار دارد با او برخوردی رضایت ‌بخش و اختصاصی شود یا افراد خود به‌ خود تسلیم خواسته‌هایش شوند.
5. در روابط بین‌فردی استعمارگر است؛ یعنی از امتیازات دیگران برای رسیدن به مقاصدش استفاده می‌کند.
6. به تحسین و تعریف و تمجید بیش از حد نیاز دارد.
7. نداشتن هم‌حسی ؛ یعنی تمایل ندارد احساسات و نیازهای دیگران را درک کند.
8. اغلب به دیگران حسادت می‌کند و بر این باور است که دیگران به او حسادت می‌کنند.
9. رفتار و نگرش‌های خود بزرگ‌بینانه ‎‌ای درباره خودش دارد و بسیار مغرور است.

تشخیص افتراقی :

اختلال شخصیت مرزی ، اختلال شخصیت نمایشی و اختلال شخصیت ضد اجتماعی ، بیشتر اوقات هم‌زمان با اختلال شخصیت خودشیفته در فرد وجود دارد؛ یعنی تشخیص افتراقی آنها از یکدیگر بسیار دشوار است. بیماران دچار اختلال شخصیت خودشیفته ، کمتر از بیماران مبتلا به اختلال شخصیت مرزی دچار اضطراب می‌شوند. زندگی آنها کمتر دچار آشوب می‌شود و کمتر اقدام به خودکشی می‌کنند.
در بیماران دچار اختلال شخصیت ضد اجتماعی، سابقه رفتار‌های تکانشی وجود دارد که بیشتر آنها مربوط به سوءمصرف مواد و الکل است و باعث می‌شود مشکلات قانونی پیدا کنند؛ اما در بیماران اختلال شخصیت نمایشی ، ویژگی‌هایی از نمایشگری و دست ‌انداختن و سرکارگذاشتن دیگران در روابط بین‌فردی دیده می‌شود که به آنچه در بیماران اختلال شخصیت خودشیفته دیده می‌شود، شباهت دارد. اختلال شخصیت خودشیفته ، با اختلال شخصیت ضد اجتماعی ارتباط نزدیک و تنگاتنگی دارد.
همه رفتارهای موجود در اختلال شخصیت ضداجتماعی ، در افراد دارای اختلال شخصیت خودشیفته هم وجود دارد؛ مثل نداشتن همدلی ، رفتار خودخواهانه ، خودمحوربودن و پرخاشگری . آنچه تمایز این دو اختلال را آسان‌تر می‌کند، این است که افراد خودشیفته دائم استعداد خود را بزرگ جلوه می‌دهند و خود را برتر از دیگران و منحصربه‌فرد می‌دانند.

درمان اختلال شخصیت خودشیفته :

درمان اختلال شخصیت خودشیفته بسیار سخت است؛ چون اگر قرار باشد پیشرفتی در کار حاصل شود، فرد باید از خودشیفتگی دست‌بردارد. هاینتس کوهوت، یکی از روان‌پزشکان معروف، رویکرد روانکاوی را برای اصلاح این افراد پیشنهاد می‌کند. اما برای آنکه اعتبار این تشخیص معلوم شود و درصورت معتبر بودن، بهترین درمان یافت شود، باید پژوهش‌های فراوانی صورت گیرد.
برخی از درمانگران بالینی، گروه‌درمانی را برای بیماران خود پیشنهاد می‌کنند تا مشارکت با دیگران را یاد بگیرند و بتوانند همدلی به دیگران را نشان دهند. وقتی برای کمک به این افراد از روان‌درمانی استفاده می‌شود، اغلب روی مسائلی ازجمله بزرگ‌ بینی و خودمحوری ، حساسیت بیش از حد به ارزیابی ‌شدن از سوی دیگران و نداشتن همدلی تمرکز می‌شود. همچنین، با شناخت‌درمانی سعی می‌شود باور‌های غلط یا خیال‌بافی این افراد با تمرکز روی تجربه‌های لذت‌بخش روزمره و قابل وصول، جایگزین شود. برای مواجهه این افراد در مقابل انتقاد دیگران، می‌توان از ریلکسیشن استفاده کرد.
یکی دیگر از اهداف روان‌درمانی این است که به این افراد کمک شود تا بتوانند روی احساسات دیگران تمرکز کنند؛ زیرا این افراد در مقابل دوره‌های افسردگی شدید، مخصوصا در میان‌سالی بسیار آسیب‌پذیرند که افسردگی آنها باید از طریق روان‌درمانی اصلاح شود.

سخن آخر :

طبق نظر DSM شیوع تقریبی اختلال شخصیت خودشیفته 2 تا 16 درصد از جمعیت بالینی و کمتر از 1 درصد جمعیت عمومی است. خطر وقوع اختلال شخصیت خودشیفته در فرزندان افراد مبتلا ممکن است بیشتر از دیگران باشد؛ چون آنها احساس غیرواقعی قدرت مطلق ، خودبزرگ‌بینی ، زیبا و باهوش‌بودن را در ذهن فرزندان خود نیز می‌کارند و از این‌ رو، تعداد آنها رو به افزایش است.

پیشنهاد میکنیم که در همایش اکسیژن علی میرصادقی شرکت کنید. این همایش با متد روانشناسی اکت به شما کمک می کند که بسیاری از مشکلات به ظاهر حل نشدنی زندگی خود را حل کنید.

* درباره همایش اکسیژن بیشتر بدانید *

×

کتاب چگونه با شخصیت خودشیفته صحبت کنیم؟

این کتاب نوشته جوان لچار روش‌ها و تکنیک‌های منحصر به فردی را برای برقراری ارتباط و درمان شخصیت‌هایی با اشکال مختلف جراحت خودشیفتگی به ویژه در درمان زوج‌ها توضیح داده است..

کتاب چگونه با شخصیت خودشیفته صحبت کنیم؟

بستن